Trong bối cảnh lạm phát vẫn ở mức cao và thị trường lao động có dấu hiệu suy yếu, quyết định của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) được công bố hôm nay đánh dấu một bước ngoặt “dễ dãi hơn” – với chủ đề chính là ưu tiên bảo vệ việc làm hơn là lo sợ lạm phát. Dưới đây là phân tích chi tiết về ngữ cảnh, luận điểm, rủi ro và triển vọng chính sách.
Bối cảnh kinh tế & áp lực chính sách
Trước hết, cần nhìn lại bối cảnh kinh tế Mỹ hiện nay, vốn đang đặt Fed vào tình thế khó giữa “mục tiêu kép” (dual mandate) gồm ổn định giá cả và duy trì việc làm. Trong nửa đầu năm nay, tăng trưởng kinh tế đã chậm lại, trong khi những chỉ số việc làm (như tăng trưởng việc làm, độ mở rộng của thị trường lao động) bắt đầu cho thấy dấu hiệu “mất đà”. Bên cạnh đó, lạm phát — đặc biệt lạm phát lõi (core inflation) — vẫn cao hơn mục tiêu trung hạn của Fed, khiến cho việc hạ lãi suất có thể bị coi là mạo hiểm nếu kích thích quá sớm.
Căng thẳng thương mại, đặc biệt thuế quan do chính quyền trước áp đặt, cũng là một lực đẩy chi phí nhập khẩu và biến động giá cả — nhưng nhiều quan chức Fed cho rằng tác động này chỉ mang tính tạm thời.
Trong cuộc họp mới nhất (FOMC ngày 16–17/9/2025), Fed đã quyết định cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản (0,25%) xuống khoảng 4,00% – 4,25%. Đây là lần cắt đầu tiên trong năm nay. Financial Times+5Cục Dự trữ Liên bang+5Schwab Brokerage+5
Tại cuộc họp này, các biên bản họp (minutes) cho thấy hầu hết các thành viên ủng hộ việc tiếp tục nới lỏng chính sách trong các cuộc họp sau, để đối phó với rủi ro từ mặt bên việc làm. Reuters+5AP News+5Axios+5 Tuy nhiên, không phải ai cũng nhất trí — một số quan chức bày tỏ lo ngại rằng nếu lạm phát vẫn “cứng đầu”, việc cắt sớm có thể làm trật mục tiêu kiểm soát giá. MarketWatch+4Axios+4Reuters+4
Trong bối cảnh đó, phát biểu của Chủ tịch Fed New York John Williams hôm nay thể hiện rõ xu hướng “diều hâu mềm” trong Fed: ông ủng hộ tiếp tục cắt giảm lãi suất trong năm nay, ngay cả khi lạm phát có thể đạt 3%, với lý luận rằng áp lực lạm phát từ thuế quan là tạm thời và Fed cần ưu tiên bảo vệ thị trường việc làm vốn bắt đầu có dấu hiệu suy yếu.
Luận điểm ủng hộ nới lỏng mạnh mẽ
Phát biểu của John Williams — và tinh thần chung của nhiều quan chức Fed — dựa trên những luận điểm sau:
-
Ưu tiên “bảo vệ việc làm” trong giai đoạn bất ổn
Khi dữ liệu việc làm bắt đầu cho thấy độ trễ, Fed lo sợ nếu giữ lãi suất cao quá lâu sẽ làm đà suy thoái lan rộng, gây mất việc làm lan tỏa. Trong tình huống đó, khả năng phục hồi sẽ khó khăn hơn. Williams nhấn mạnh rằng nhiệm vụ của Fed không chỉ kiểm soát giá mà còn ổn định thị trường lao động, và trong thời điểm này, ưu tiên bảo vệ việc làm là hợp lý. -
Tác động của thuế quan là tạm thời
Ông Williams cho rằng những biến động giá do thuế quan áp lên hàng nhập khẩu chỉ mang tính thời gian, và lạm phát sẽ tự hạ nhiệt khi các chuỗi cung ứng điều chỉnh. Do đó, việc Fed cắt giảm lãi suất không phải là “bỏ rơi” mục tiêu kiểm soát giá, mà là tin tưởng vào khả năng dịch chuyển của áp lực lạm phát. -
Cam kết với mục tiêu lạm phát 2% & độc lập chính sách
Mặc dù ủng hộ cắt giảm, Williams vẫn khẳng định rằng Fed giữ mục tiêu đưa lạm phát về mức 2% trong trung hạn, và sẽ hành xử độc lập, không để áp lực chính trị làm xao lãng mục tiêu này. Ông bác bỏ cáo buộc Fed “méo mó” thị trường, cho rằng các biện pháp như nới lỏng định lượng (QE) khi cần thiết vẫn là công cụ hợp lý để ổn định tài chính. -
Giảm chi phí vay sớm để “đón đầu” rủi ro suy thoái
Một chiến lược “tiên đoán” trong điều kiện không chắc chắn là thực hiện cắt lãi suất trước khi “cơn gió” suy giảm kinh tế lan rộng — để tạo đệm kéo dài thời gian mà nền kinh tế có thể chống chịu. Williams có vẻ ủng hộ cách tiếp cận này, dù điều đó đồng nghĩa chấp nhận rủi ro lạm phát cao hơn trong ngắn hạn.
Mâu thuẫn nội bộ & những tiếng nói cảnh báo
Mặc dù xu hướng chung trong Fed đang nghiêng về nới lỏng, thực tế các biên bản cuộc họp cùng phát ngôn công khai cho thấy có sự chia rẽ:
-
Jeff Schmid (Fed Kansas City) tuy ủng hộ cắt giảm đã thực hiện, nhưng cảnh báo rằng cần thận trọng nếu lạm phát vẫn lan rộng, không nên cắt quá nhanh. Reuters
-
Austan Goolsbee (Fed Chicago) bày tỏ lo ngại việc “front-load” (cắt dồn nhiều) nhiều gói nới lỏng có thể quá mạo hiểm khi lạm phát vẫn cao hơn ngưỡng 2%. Reuters
-
Một số quan chức tại các Ngân hàng Dự trữ Liên bang vùng (như Dallas, Cleveland) cũng phản biện việc cắt giảm thêm nếu dữ liệu không rõ ràng. Reuters+1
-
Tiếng nói duy nhất phản đối trong cuộc họp tháng 9 là Stephen Miran, người muốn giảm mạnh hơn (0,5 điểm phần trăm) ở thời điểm đó. Axios+4Cục Dự trữ Liên bang+4Financial Times+4
Điều này cho thấy Fed không đồng nhất về thời điểm và mức độ cắt giảm, khiến con đường chính sách sắp tới trở nên mong manh, phụ thuộc nhiều vào dữ liệu kinh tế.
Rủi ro và thách thức
Bất chấp niềm tin của Williams và các quan chức có thiên hướng nới lỏng, rủi ro từ chính sách vẫn rất rõ:
-
Lạm phát “cứng đầu”
Nếu lạm phát không hạ như dự kiến – hoặc nếu kỳ vọng lạm phát tăng lên – việc cắt giảm lãi suất có thể làm mất kiểm soát giá, gây mất niềm tin về ổn định tiền tệ, đặc biệt nếu lạm phát lan rộng trong nền kinh tế dịch vụ. -
Kỳ vọng thị trường đã “nhảy trước”
Thị trường tài chính hiện đang định giá nhiều lần cắt giảm trong năm nay. Nếu Fed không đáp ứng kỳ vọng, có rủi ro gây đảo chiều tài sản, căng thẳng tài chính, hoặc phản ứng mạnh của thị trường trái phiếu và ngoại hối. -
Dữ liệu kinh tế “mù mờ” do gián đoạn
Với việc chi tiêu ngân sách liên bang có thể bị gián đoạn (ví dụ nếu có shutdown), dữ liệu việc làm và lạm phát có thể bị chậm hoặc méo mó, khiến Fed khó đưa quyết định chính xác. Nhiều nhà phân tích lo ngại Fed đang “lái xe trong sương mù”. MarketWatch+2Axios+2 -
Kỳ vọng chính trị & áp lực lên Fed
Mặc dù Williams nhấn mạnh độc lập chính sách, áp lực từ bên ngoài — từ hành pháp hoặc Quốc hội — có thể gia tăng nếu thị trường phản ứng bất ổn. Sự chỉ trích về “méo mó thị trường” từ các phía có thể đẩy Fed vào thế phải cân nhắc giữa chính sách kinh tế và tính chính trị.
Triển vọng chính sách & lời khuyên quan sát
Dựa trên những gì Fed đã làm và tinh thần phát biểu như trên của Williams, có thể kỳ vọng:
-
Fed nhiều khả năng sẽ cắt giảm lãi suất thêm 1–2 lần trong năm nay, tùy theo dữ liệu kinh tế — đặc biệt dữ liệu việc làm và lạm phát. (Nhiều chuyên gia và thị trường đang đặt cược vào hai đợt cắt trong năm này). Reuters+5MarketWatch+5Financial Times+5
-
Tuy nhiên, Fed sẽ hành xử “theo dữ liệu” (data-dependent) — nếu lạm phát có xu hướng hồi lại hoặc kỳ vọng giá cả tăng, họ có thể “chững lại” hoặc thậm chí tái thắt chặt nếu cần.
-
Chính sách nới lỏng tiếp theo sẽ rất thận trọng — Fed có thể cân nhắc mức cắt nhỏ, chia làm nhiều lần thay vì một đợt lớn — để giữ cân bằng giữa hỗ trợ kinh tế và kiểm soát giá.
-
Trong ngắn hạn, thị trường tài chính (liên kết trái, chứng khoán, ngoại hối) sẽ rất nhạy cảm với từng con số việc làm hay CPI/PCE phát hành — mỗi dữ liệu sẽ được “soi kỹ”.
Fed đang đi trên dây giữa việc làm và lạm phát – Liệu sự mềm mỏng có phải là con đường đúng?
Quyết định và phát biểu của hôm nay cho thấy Fed đang trải qua một giai đoạn “dịu dần” so với lập trường thắt chặt trước đây. Với John Williams đi đầu trong việc thúc đẩy cắt giảm thêm, rõ ràng chính sách ưu tiên bảo vệ việc làm đang được đặt lên hàng đầu, trong bối cảnh kỳ vọng rằng lạm phát sẽ tự điều chỉnh theo thời gian. Tuy nhiên, sự chia rẽ nội bộ, rủi ro lạm phát cao hơn và áp lực từ thị trường khiến con đường phía trước rất khó đoán.
Nếu bạn muốn, tôi có thể gửi cho bạn phiên bản cập nhật với số liệu mới nhất (CPI, việc làm, dự báo) để bổ sung bài báo này. Bạn muốn tôi làm điều đó chứ?
