Thách thức từ thuế quan Hoa Kỳ

Ngày 7/8/2025, Hoa Kỳ chính thức áp dụng mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất khẩu trực tiếp từ Việt Nam, đồng thời áp mức 40% với hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam từ các quốc gia thứ ba. Đây là một đòn giáng mạnh vào hoạt động thương mại song phương, bởi Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Theo ước tính của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), mức thuế này có thể khiến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm tới 20%. Điều này đồng nghĩa Việt Nam sẽ trở thành quốc gia Đông Nam Á chịu tác động nặng nề nhất từ chính sách thương mại mới của Washington.

Tuy nhiên, dữ liệu xuất khẩu cho thấy nền kinh tế Việt Nam vẫn đang chứng minh khả năng phục hồi mạnh mẽ. Tính đến ngày 15/9/2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 325,3 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ năm trước. Con số này không chỉ khẳng định sức chống chịu mà còn cho thấy tiềm năng điều chỉnh linh hoạt của nền kinh tế.

Chiến lược đa dạng hóa: Từ Hoa Kỳ đến Mercosur và GCC

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khẳng định rõ ràng trong các phát biểu gần đây: Việt Nam không đặt tất cả “trứng” vào một “giỏ”. Trong khi tiếp tục duy trì đối thoại thương mại với Hoa Kỳ, Việt Nam đồng thời thúc đẩy việc ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) với khối Mercosur (gồm Brazil, Argentina, Uruguay và Paraguay) và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC).

Nếu được ký kết vào quý IV/2025 như dự kiến, các FTA này sẽ mở ra cơ hội tiếp cận những thị trường tiềm năng với quy mô hàng trăm triệu dân và nhu cầu nhập khẩu lớn. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm mở rộng không gian xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc quá lớn vào thị trường Mỹ, đồng thời tạo thế cân bằng trong quan hệ thương mại toàn cầu.

Mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 12% năm 2025

Mặc dù chịu áp lực từ chính sách “có đi có lại” trong thương mại quốc tế, Việt Nam vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 12% trong năm 2025. Để đạt được con số này, Chính phủ đã và đang triển khai một loạt giải pháp:

• Đa dạng hóa thị trường: Đẩy mạnh quan hệ với châu Mỹ Latinh, Trung Đông, châu Phi song song với việc củng cố các FTA hiện có như CPTPP hay EVFTA.

• Nâng cao giá trị chuỗi cung ứng: Thay vì phụ thuộc vào các sản phẩm gia công truyền thống, Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao, nông sản chế biến sâu và sản phẩm thân thiện môi trường.

• Tăng cường nội lực: Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải thiện tiêu chuẩn chất lượng để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường lớn.

Thích ứng trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động do căng thẳng địa chính trị, chiến tranh thương mại và xu hướng bảo hộ gia tăng, cách tiếp cận của Việt Nam mang ý nghĩa chiến lược. Thay vì bị động chờ đợi các quyết sách từ những nền kinh tế lớn, Việt Nam chủ động tìm kiếm và xây dựng các “cầu nối” thương mại mới.

Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ một thị trường đơn lẻ, mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Việc tăng trưởng xuất khẩu song song với mở rộng thị trường cũng tạo động lực thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), củng cố vai trò của Việt Nam như một trung tâm sản xuất và logistics quan trọng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Khó Khăn Là Bước Đệm Để Việt Nam Vươn Lên Trong Thương Mại Toàn Cầu

Chính sách thuế quan mới từ Hoa Kỳ chắc chắn là một phép thử lớn đối với năng lực ứng phó của Việt Nam. Song, chính trong khó khăn, Việt Nam lại càng cho thấy sự quyết tâm và tầm nhìn dài hạn trong việc đa dạng hóa quan hệ thương mại. Với chiến lược chủ động, mục tiêu rõ ràng và khả năng thích ứng, Việt Nam không chỉ duy trì tăng trưởng xuất khẩu mà còn từng bước khẳng định vai trò như một điểm sáng trong bản đồ thương mại toàn cầu.

Bộ Tài chính Nga vừa gây chú ý khi đề xuất nâng thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 20% lên 22% vào năm 2026, với lý do nhằm tài trợ chi tiêu quân sự trong năm thứ năm của cuộc chiến tại Ukraine. Động thái này không chỉ phản ánh sức ép ngân sách ngày càng lớn mà còn cho thấy cách Moscow đang ưu tiên “quốc phòng và an ninh” trong chiến lược tài chính quốc gia.

Tăng thuế để tài trợ chiến tranh

Theo Bộ Tài chính Nga, thuế VAT hiện chiếm tới 37% tổng doanh thu ngân sách liên bang năm 2024. Việc tăng thuế thêm 2 điểm phần trăm có thể giúp Moscow thu về khoảng 1 nghìn tỷ rúp (tương đương 11,9 tỷ USD) mỗi năm. Khoản ngân sách bổ sung này sẽ được ưu tiên cho:

• Trang bị vũ khí và hiện đại hóa công nghiệp quốc phòng.

• Trả lương cho binh sĩ tham chiến.

• Hỗ trợ gia đình quân nhân.

Ngoài VAT, Nga cũng lên kế hoạch đánh thêm thuế đối với một số ngành đặc thù như kinh doanh cờ bạc. Điều này cho thấy mục tiêu không chỉ tăng thu ngân sách mà còn điều chỉnh nguồn lực từ các lĩnh vực tiêu dùng xa xỉ để phục vụ chiến tranh.

“Hổ giấy” hay “gấu Nga”?

Đề xuất tăng thuế diễn ra trong bối cảnh cuộc khẩu chiến Nga – Mỹ leo thang. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thẳng thừng gọi Nga là “hổ giấy”, cho rằng Moscow đã “chiến đấu vô nghĩa trong ba năm rưỡi” và hiện đang rơi vào khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Ông còn kêu gọi Ukraine “hành động ngay” khi Nga đang gặp khó khăn về tài chính.

Điện Kremlin lập tức phản pháo. Người phát ngôn Dmitry Peskov khẳng định: “Nga là gấu, không phải hổ, và không có gấu giấy”. Theo ông, nền kinh tế Nga đã thích nghi tốt với “chiến dịch quân sự đặc biệt”, bất chấp các biện pháp trừng phạt quốc tế và sức ép từ phương Tây.

Mâu thuẫn trong chiến lược thuế

Từ lâu, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết sẽ không thay đổi lớn hệ thống thuế trước năm 2030, sau khi Nga tiến hành một số cải cách thuế vào năm 2025. Thậm chí, chỉ cách đây vài tuần, ông còn yêu cầu chính phủ tăng năng suất để tăng nguồn thu, thay vì liên tục tăng thuế.

Tuy nhiên, thực tế chiến tranh đã buộc Moscow phải phá lệ. Bản dự thảo ngân sách 2026 của Bộ Tài chính được gọi là “cân bằng và bền vững”, nhưng việc chưa công bố số liệu chi tiết cho thấy những bất định lớn về chi tiêu quốc phòng cũng như mức độ phụ thuộc vào thuế tiêu dùng.

Ai sẽ chịu gánh nặng thuế?

Thuế VAT là một loại thuế gián thu, tức là người tiêu dùng cuối cùng sẽ gánh phần lớn chi phí. Điều này đồng nghĩa:

• Người dân bình thường sẽ phải trả nhiều hơn cho hàng hóa và dịch vụ, từ thực phẩm, quần áo đến các nhu yếu phẩm hằng ngày.

• Doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các công ty sản xuất và bán lẻ, sẽ chịu áp lực chi phí tăng, có thể ảnh hưởng đến sức mua của người dân.

• Ngành cờ bạc và các lĩnh vực xa xỉ cũng sẽ bị siết chặt hơn, nhưng đây chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng thu ngân sách.

Kết quả, gánh nặng thực sự sẽ dồn lên vai tầng lớp trung lưu và người thu nhập thấp – những đối tượng vốn đã chịu sức ép từ lạm phát và đồng ruble mất giá.

Tác động rộng hơn

Động thái tăng thuế VAT phản ánh hai thực tế:

1. Chiến tranh đang “ngốn” nguồn lực khổng lồ. Nga buộc phải tìm mọi cách để duy trì tài chính quốc phòng, bất chấp lời hứa cải cách thuế trước đây.

2. Nền kinh tế Nga đối mặt rủi ro suy giảm tiêu dùng nội địa. Việc tăng VAT có thể làm chậm lại sức mua, giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong nước.

Trong khi đó, bình luận của Trump về một “nước Nga rắc rối lớn” càng cho thấy cuộc chiến Ukraine đã trở thành đấu trường không chỉ quân sự, mà còn tài chính và chính trị toàn cầu.

Kết luận

Việc Nga tăng thuế VAT từ 20% lên 22% là minh chứng rõ rệt cho sự đánh đổi giữa kinh tế và chiến tranh. Khoản thu bổ sung chủ yếu sẽ chảy vào ngân sách quốc phòng và an ninh, nhưng gánh nặng lại rơi vào người dân và doanh nghiệp trong nước.

Trong khi Kremlin tuyên bố nền kinh tế “ổn định và thích nghi”, thực tế cho thấy Moscow đang phải trả giá đắt để duy trì chiến dịch quân sự kéo dài. Liệu người dân Nga có chấp nhận hy sinh mức sống để đổi lấy an ninh quốc gia, hay áp lực xã hội sẽ tăng lên cùng với hóa đơn thuế? Câu hỏi này sẽ định hình tương lai chính trị – kinh tế của nước Nga trong những năm tới.

Ngày 23 tháng 9 vừa qua, tại phiên họp lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đã có bài phát biểu thu hút sự chú ý rộng rãi của dư luận quốc tế. Ông tuyên bố Hàn Quốc sẽ ưu tiên phá vỡ “vòng luẩn quẩn của căng thẳng quân sự không cần thiết và các hành động thù địch” với Triều Tiên, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu chấm dứt kỷ nguyên đối đầu trên Bán đảo Triều Tiên.

Đây là một tuyên bố quan trọng, không chỉ phản ánh cách tiếp cận mới trong chính sách liên Triều, mà còn mang ý nghĩa lớn trong bối cảnh tình hình khu vực đang leo thang căng thẳng bởi hàng loạt biến động chính trị và quân sự.

Điểm nhấn trong phát biểu của Tổng thống Lee

Trong bài phát biểu, Tổng thống Lee Jae-myung khẳng định việc khôi phục lòng tin và sự tôn trọng lẫn nhau giữa Hàn Quốc và Triều Tiên là ưu tiên hàng đầu. Ông nhấn mạnh ba nguyên tắc then chốt:

1. Tôn trọng chế độ của Triều Tiên – Hàn Quốc không can thiệp vào hệ thống chính trị, không phủ nhận quyền tồn tại của Bình Nhưỡng.

2. Không theo đuổi thống nhất cưỡng ép – Ông Lee loại trừ khả năng thúc đẩy một hình thức “thống nhất bằng vũ lực” hay bằng áp đặt chính trị, vốn từng là nỗi lo ngại lớn từ phía Triều Tiên.

3. Không tham gia hoạt động thù địch – Hàn Quốc cam kết không tìm cách khiêu khích hoặc gây căng thẳng quân sự với Bình Nhưỡng.

Với cam kết này, Tổng thống Lee mong muốn mở ra một “chương mới” cho quan hệ liên Triều, đặt trọng tâm vào đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin thay vì chạy đua vũ trang và đối đầu chính trị.

Ý nghĩa trong bối cảnh căng thẳng leo thang

Tuyên bố của ông Lee xuất hiện trong một thời điểm nhạy cảm. Trong năm 2025, Bán đảo Triều Tiên chứng kiến nhiều diễn biến đáng lo ngại:

• Triều Tiên gia tăng thử nghiệm vũ khí: Bình Nhưỡng liên tục thử tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung, đồng thời thúc đẩy hợp tác quân sự với các đối tác ngoài khu vực.

• Hàn Quốc mở rộng tập trận chung với Mỹ và Nhật Bản: Các cuộc tập trận phòng thủ quy mô lớn được tiến hành, khiến Triều Tiên coi đây là “hành động chuẩn bị chiến tranh”.

• Sự cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung - Nga: Bán đảo Triều Tiên trở thành một điểm nóng trong cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc.

Trong bối cảnh ấy, lời kêu gọi của ông Lee mang thông điệp giảm căng thẳng, đồng thời khẳng định vai trò chủ động của Hàn Quốc trong việc duy trì hòa bình, thay vì chỉ phụ thuộc vào chiến lược của Mỹ hoặc các đồng minh.

Tác động đối với quan hệ liên Triều

Bài phát biểu này có thể tạo ra những tín hiệu tích cực ban đầu cho đối thoại. Trước hết, việc Hàn Quốc công khai tuyên bố tôn trọng chế độ Triều Tiên giúp xóa bỏ phần nào sự nghi ngờ lâu nay từ phía Bình Nhưỡng về ý đồ “thay đổi thể chế” của Seoul. Đây là một bước quan trọng để tạo nền tảng cho đàm phán.

Bên cạnh đó, việc khẳng định không theo đuổi “thống nhất cưỡng ép” có thể mở đường cho các cơ chế hợp tác thực tế hơn, chẳng hạn như mở lại các kênh liên lạc quân sự, tái khởi động khu công nghiệp Kaesong, hoặc hợp tác nhân đạo trong lĩnh vực y tế và lương thực.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Bình Nhưỡng thường phản ứng một cách cứng rắn và hoài nghi với các tuyên bố thiện chí từ Seoul. Vì vậy, để chuyển hóa phát biểu này thành kết quả cụ thể, Hàn Quốc cần kết hợp cam kết chính trị với các biện pháp ngoại giao linh hoạt và những gói hỗ trợ mang tính thực chất.

Thách thức từ môi trường quốc tế

Mặc dù mang thông điệp hòa bình, sáng kiến của ông Lee vẫn đối mặt với nhiều trở ngại lớn:

1. Ảnh hưởng từ Washington: Chính sách đối với Triều Tiên của Hàn Quốc thường gắn chặt với chiến lược an ninh của Mỹ. Trong khi Mỹ vẫn giữ lập trường cứng rắn, việc Seoul theo đuổi chính sách mềm mỏng có thể gây ra bất đồng trong nội bộ liên minh.

2. Vai trò của Trung Quốc và Nga: Bắc Kinh và Moskva đang gia tăng ảnh hưởng với Bình Nhưỡng, trong khi Seoul lại nằm trong trục hợp tác với Mỹ và Nhật Bản. Điều này có thể khiến Triều Tiên coi thiện chí của Hàn Quốc chỉ là một “chiến thuật” trong trò chơi quyền lực khu vực.

3. Nội bộ Hàn Quốc: Chính trường Hàn Quốc vốn chia rẽ sâu sắc trong cách tiếp cận với Triều Tiên. Các phe phái đối lập có thể chỉ trích ông Lee là “nhân nhượng quá mức” hoặc đánh đổi an ninh quốc gia.

Những thách thức này cho thấy việc hiện thực hóa mục tiêu chấm dứt thù địch trên Bán đảo Triều Tiên sẽ là một quá trình lâu dài, cần sự kiên nhẫn và đồng thuận quốc tế.

Ý nghĩa chiến lược đối với khu vực

Nếu sáng kiến của Tổng thống Lee được triển khai thành công, nó sẽ mang lại lợi ích không chỉ cho bán đảo Triều Tiên mà còn cho toàn bộ Đông Bắc Á. Một bầu không khí giảm căng thẳng sẽ:

• Giảm nguy cơ xung đột quân sự – hạn chế rủi ro bùng phát chiến tranh bất ngờ, vốn luôn là mối lo lớn đối với Nhật Bản, Trung Quốc và cả Mỹ.

• Thúc đẩy hợp tác kinh tế – môi trường ổn định sẽ tạo điều kiện cho các dự án hợp tác xuyên biên giới, mở ra tiềm năng kết nối thương mại và năng lượng.

• Tăng vị thế ngoại giao của Hàn Quốc – Seoul có thể khẳng định vai trò “người kiến tạo hòa bình” thay vì chỉ là một đồng minh an ninh phụ thuộc vào Mỹ.

Kết luận

Phát biểu của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung tại Liên Hợp Quốc là một dấu mốc quan trọng, phản ánh cách tiếp cận mềm dẻo và chủ động của Seoul trong việc xử lý vấn đề Triều Tiên. Lời kêu gọi chấm dứt thù địch không chỉ mang giá trị biểu tượng mà còn mở ra cơ hội khởi động lại tiến trình đối thoại vốn bị đình trệ nhiều năm.

Tuy nhiên, con đường hướng tới hòa bình bền vững trên bán đảo Triều Tiên còn nhiều trở ngại. Để phá vỡ vòng luẩn quẩn của đối đầu, Hàn Quốc cần sự phối hợp của cộng đồng quốc tế, sự ủng hộ từ các đồng minh, và quan trọng hơn hết là thiện chí từ phía Triều Tiên.

Trong bối cảnh căng thẳng chính trị toàn cầu ngày càng gia tăng, sáng kiến của ông Lee cho thấy một lựa chọn khác: thay vì tiếp tục chạy đua vũ trang, các bên có thể đặt niềm tin vào đối thoại và hợp tác. Đây chính là chìa khóa để mở ra một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên.

Trong phiên hôm qua, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã có những phát biểu được thị trường đánh giá là vừa tích cực, vừa tiềm ẩn rủi ro, khiến giới giao dịch tài chính rơi vào trạng thái dè chừng.

Điểm sáng: Fed sẵn sàng hỗ trợ tăng trưởng

Một trong những yếu tố tích cực được ghi nhận là Fed để ngỏ khả năng cắt giảm lãi suất sâu hơn, với mục tiêu duy trì đà tăng trưởng và hỗ trợ thị trường lao động. Điều này giúp trấn an tâm lý lo ngại về nguy cơ suy thoái, đồng thời tạo động lực ngắn hạn cho kinh tế Mỹ.

Trong bối cảnh nhiều ngành sản xuất và dịch vụ đang đối mặt khó khăn, tín hiệu “nới lỏng” từ Powell được xem là cú hích quan trọng, giúp giữ cho guồng quay kinh tế không rơi vào vòng xoáy suy giảm sâu.

Mặt trái: Lạm phát trở thành rủi ro lớn

Tuy nhiên, điểm trừ lớn trong bài phát biểu là nguy cơ lạm phát quay trở lại nhanh hơn dự kiến. Nếu Fed quá chú trọng vào hỗ trợ tăng trưởng bằng việc hạ lãi suất, giá cả có thể nóng lên, làm chậm lại quá trình phục hồi việc làm.

Thực tế, Powell cũng thừa nhận nền kinh tế đang ở trạng thái rất mong manh: tăng trưởng có nhưng chưa bền vững, trong khi rủi ro lạm phát và tài chính lại tăng cao hơn. Điều này đặt Fed vào thế khó, vừa phải hỗ trợ, vừa phải kiểm soát rủi ro, tránh lặp lại sai lầm “nới lỏng quá tay” như giai đoạn sau dịch COVID-19.

Trung lập: Cơ hội và rủi ro song hành

Tóm lại, phát biểu lần này của Powell có tính chất trung lập:

• Tích cực với tăng trưởng ngắn hạn nếu Fed thực sự hành động theo hướng hạ lãi suất.

• Tiêu cực ở chỗ rủi ro lạm phát và sự bất ổn có thể khiến thị trường khó đoán hơn.

Với vàng, đây lại là môi trường khá thuận lợi về dài hạn: lãi suất thấp thường củng cố sức hấp dẫn của kim loại quý. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, biến động chắc chắn sẽ còn mạnh, khó đoán, và dễ “quét sạch” lệnh thiếu kỷ luật.

Góc nhìn kỹ thuật: Vàng đi ngang, khó giao dịch

Quan sát biểu đồ trong phiên hôm nay, có thể thấy giá vàng đang dao động đi ngang, chưa bộc lộ xu hướng rõ rệt.

• Kháng cự quan trọng: Trendline đỉnh M15 quanh 3778; tiếp theo là vùng 3800–3802, mốc 3811 và 3824–3825.

• Hỗ trợ mạnh: 3730–3728; dưới đó là 3717–3718, 3705–3703 và 3685.

Kịch bản ngắn hạn:

•  Nếu vàng đóng nến dưới 3751, khả năng cao giá sẽ rơi tiếp về vùng 3730.

•  Nếu break 3771, giá có thể hướng lên test trendline 3778. Tuy nhiên, cần chờ nhịp nén nhỏ để xác nhận breakout, tránh “phá giả”.

Trong giao dịch, mức stop-loss tối đa nên giữ khoảng 6 giá, đồng thời theo dõi lực nến và thời điểm đổi phiên. Nếu lực quá mạnh, trader nên kiên nhẫn chờ thị trường loại bỏ bớt rủi ro trước khi tham gia.

Powell mở đường cho tăng trưởng, nhưng vàng vẫn khó lường

Phát biểu của Powell đem đến một bức tranh vừa sáng vừa tối: Fed sẵn sàng hỗ trợ nhưng rủi ro cũng nhiều hơn. Với vàng, dài hạn vẫn tích cực, nhưng ngắn hạn thị trường có thể rất khó chịu, biến động mạnh và dễ gây thua lỗ cho những giao dịch nóng vội.

👉 Thời điểm này, chiến lược khôn ngoan là kiên nhẫn quan sát, chờ tín hiệu rõ ràng, thay vì vội vàng “đu” theo từng cú giật mạnh của giá.