Ngày 23 tháng 9 vừa qua, tại phiên họp lần thứ 80 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung đã có bài phát biểu thu hút sự chú ý rộng rãi của dư luận quốc tế. Ông tuyên bố Hàn Quốc sẽ ưu tiên phá vỡ “vòng luẩn quẩn của căng thẳng quân sự không cần thiết và các hành động thù địch” với Triều Tiên, đồng thời nhấn mạnh mục tiêu chấm dứt kỷ nguyên đối đầu trên Bán đảo Triều Tiên.
Đây là một tuyên bố quan trọng, không chỉ phản ánh cách tiếp cận mới trong chính sách liên Triều, mà còn mang ý nghĩa lớn trong bối cảnh tình hình khu vực đang leo thang căng thẳng bởi hàng loạt biến động chính trị và quân sự.
Điểm nhấn trong phát biểu của Tổng thống Lee
Trong bài phát biểu, Tổng thống Lee Jae-myung khẳng định việc khôi phục lòng tin và sự tôn trọng lẫn nhau giữa Hàn Quốc và Triều Tiên là ưu tiên hàng đầu. Ông nhấn mạnh ba nguyên tắc then chốt:
-
Tôn trọng chế độ của Triều Tiên – Hàn Quốc không can thiệp vào hệ thống chính trị, không phủ nhận quyền tồn tại của Bình Nhưỡng.
-
Không theo đuổi thống nhất cưỡng ép – Ông Lee loại trừ khả năng thúc đẩy một hình thức “thống nhất bằng vũ lực” hay bằng áp đặt chính trị, vốn từng là nỗi lo ngại lớn từ phía Triều Tiên.
-
Không tham gia hoạt động thù địch – Hàn Quốc cam kết không tìm cách khiêu khích hoặc gây căng thẳng quân sự với Bình Nhưỡng.
Với cam kết này, Tổng thống Lee mong muốn mở ra một “chương mới” cho quan hệ liên Triều, đặt trọng tâm vào đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin thay vì chạy đua vũ trang và đối đầu chính trị.
Ý nghĩa trong bối cảnh căng thẳng leo thang
Tuyên bố của ông Lee xuất hiện trong một thời điểm nhạy cảm. Trong năm 2025, Bán đảo Triều Tiên chứng kiến nhiều diễn biến đáng lo ngại:
-
Triều Tiên gia tăng thử nghiệm vũ khí: Bình Nhưỡng liên tục thử tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung, đồng thời thúc đẩy hợp tác quân sự với các đối tác ngoài khu vực.
-
Hàn Quốc mở rộng tập trận chung với Mỹ và Nhật Bản: Các cuộc tập trận phòng thủ quy mô lớn được tiến hành, khiến Triều Tiên coi đây là “hành động chuẩn bị chiến tranh”.
-
Sự cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung - Nga: Bán đảo Triều Tiên trở thành một điểm nóng trong cạnh tranh ảnh hưởng giữa các cường quốc.
Trong bối cảnh ấy, lời kêu gọi của ông Lee mang thông điệp giảm căng thẳng, đồng thời khẳng định vai trò chủ động của Hàn Quốc trong việc duy trì hòa bình, thay vì chỉ phụ thuộc vào chiến lược của Mỹ hoặc các đồng minh.
Tác động đối với quan hệ liên Triều
Bài phát biểu này có thể tạo ra những tín hiệu tích cực ban đầu cho đối thoại. Trước hết, việc Hàn Quốc công khai tuyên bố tôn trọng chế độ Triều Tiên giúp xóa bỏ phần nào sự nghi ngờ lâu nay từ phía Bình Nhưỡng về ý đồ “thay đổi thể chế” của Seoul. Đây là một bước quan trọng để tạo nền tảng cho đàm phán.
Bên cạnh đó, việc khẳng định không theo đuổi “thống nhất cưỡng ép” có thể mở đường cho các cơ chế hợp tác thực tế hơn, chẳng hạn như mở lại các kênh liên lạc quân sự, tái khởi động khu công nghiệp Kaesong, hoặc hợp tác nhân đạo trong lĩnh vực y tế và lương thực.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng Bình Nhưỡng thường phản ứng một cách cứng rắn và hoài nghi với các tuyên bố thiện chí từ Seoul. Vì vậy, để chuyển hóa phát biểu này thành kết quả cụ thể, Hàn Quốc cần kết hợp cam kết chính trị với các biện pháp ngoại giao linh hoạt và những gói hỗ trợ mang tính thực chất.
Thách thức từ môi trường quốc tế
Mặc dù mang thông điệp hòa bình, sáng kiến của ông Lee vẫn đối mặt với nhiều trở ngại lớn:
-
Ảnh hưởng từ Washington: Chính sách đối với Triều Tiên của Hàn Quốc thường gắn chặt với chiến lược an ninh của Mỹ. Trong khi Mỹ vẫn giữ lập trường cứng rắn, việc Seoul theo đuổi chính sách mềm mỏng có thể gây ra bất đồng trong nội bộ liên minh.
-
Vai trò của Trung Quốc và Nga: Bắc Kinh và Moskva đang gia tăng ảnh hưởng với Bình Nhưỡng, trong khi Seoul lại nằm trong trục hợp tác với Mỹ và Nhật Bản. Điều này có thể khiến Triều Tiên coi thiện chí của Hàn Quốc chỉ là một “chiến thuật” trong trò chơi quyền lực khu vực.
-
Nội bộ Hàn Quốc: Chính trường Hàn Quốc vốn chia rẽ sâu sắc trong cách tiếp cận với Triều Tiên. Các phe phái đối lập có thể chỉ trích ông Lee là “nhân nhượng quá mức” hoặc đánh đổi an ninh quốc gia.
Những thách thức này cho thấy việc hiện thực hóa mục tiêu chấm dứt thù địch trên Bán đảo Triều Tiên sẽ là một quá trình lâu dài, cần sự kiên nhẫn và đồng thuận quốc tế.
Ý nghĩa chiến lược đối với khu vực
Nếu sáng kiến của Tổng thống Lee được triển khai thành công, nó sẽ mang lại lợi ích không chỉ cho bán đảo Triều Tiên mà còn cho toàn bộ Đông Bắc Á. Một bầu không khí giảm căng thẳng sẽ:
-
Giảm nguy cơ xung đột quân sự – hạn chế rủi ro bùng phát chiến tranh bất ngờ, vốn luôn là mối lo lớn đối với Nhật Bản, Trung Quốc và cả Mỹ.
-
Thúc đẩy hợp tác kinh tế – môi trường ổn định sẽ tạo điều kiện cho các dự án hợp tác xuyên biên giới, mở ra tiềm năng kết nối thương mại và năng lượng.
-
Tăng vị thế ngoại giao của Hàn Quốc – Seoul có thể khẳng định vai trò “người kiến tạo hòa bình” thay vì chỉ là một đồng minh an ninh phụ thuộc vào Mỹ.
Kết luận
Phát biểu của Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae-myung tại Liên Hợp Quốc là một dấu mốc quan trọng, phản ánh cách tiếp cận mềm dẻo và chủ động của Seoul trong việc xử lý vấn đề Triều Tiên. Lời kêu gọi chấm dứt thù địch không chỉ mang giá trị biểu tượng mà còn mở ra cơ hội khởi động lại tiến trình đối thoại vốn bị đình trệ nhiều năm.
Tuy nhiên, con đường hướng tới hòa bình bền vững trên bán đảo Triều Tiên còn nhiều trở ngại. Để phá vỡ vòng luẩn quẩn của đối đầu, Hàn Quốc cần sự phối hợp của cộng đồng quốc tế, sự ủng hộ từ các đồng minh, và quan trọng hơn hết là thiện chí từ phía Triều Tiên.
Trong bối cảnh căng thẳng chính trị toàn cầu ngày càng gia tăng, sáng kiến của ông Lee cho thấy một lựa chọn khác: thay vì tiếp tục chạy đua vũ trang, các bên có thể đặt niềm tin vào đối thoại và hợp tác. Đây chính là chìa khóa để mở ra một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của hòa bình và ổn định trên bán đảo Triều Tiên.