Đà phục hồi ngắn ngủi của đồng đô la Mỹ đã chính thức chấm dứt vào ngày 14/10/2025, khi những tín hiệu căng thẳng mới trong quan hệ thương mại Mỹ - Trung làm gia tăng bất ổn trên toàn bộ thị trường tài chính quốc tế. Sau vài phiên hồi phục nhờ kỳ vọng hòa dịu từ Tổng thống Donald Trump, đồng bạc xanh đã nhanh chóng mất đà khi các thông tin leo thang thương mại xuất hiện, đẩy giới đầu tư vào trạng thái phòng thủ và tìm đến các tài sản an toàn như yên Nhật hay franc Thụy Sĩ.
Căng thẳng Mỹ - Trung leo thang, “ngòi nổ” mới từ lĩnh vực vận tải biển
Nguồn cơn của đợt biến động lần này bắt đầu từ việc Bắc Kinh công bố các biện pháp trả đũa với năm công ty con có liên hệ với Mỹ của tập đoàn Hanwha Ocean (Hàn Quốc). Động thái này được xem là phản ứng trực tiếp trước cuộc điều tra theo Mục 301 mà Washington tiến hành đối với ngành vận tải biển Trung Quốc. Cùng thời điểm, cả hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đồng loạt áp thuế mới lên lĩnh vực vận tải biển, có hiệu lực từ ngày 14/10.
Những tín hiệu đối đầu liên tiếp khiến thị trường ngoại hối nhanh chóng “phản ứng dây chuyền”:
-
Đồng euro tăng 0,14% lên 1,1585 USD,
-
Bảng Anh nhích 0,12% lên 1,3351 USD,
-
Trong khi đó, đồng đô la Úc – vốn nhạy cảm với rủi ro toàn cầu – giảm 0,63% xuống 0,6475 USD, và đô la New Zealand cũng giảm 0,5% xuống 0,5697 USD.
Sự sụt giảm này phản ánh tâm lý dè chừng rõ rệt, khi nhà đầu tư bắt đầu đặt câu hỏi: Liệu những nỗ lực “hòa giải” trước đó của chính quyền Trump chỉ là tạm thời?
Mâu thuẫn mang tính cấu trúc: Quan hệ Mỹ - Trung khó “lành” lại nhanh
Theo Vishnu Varathan, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Vĩ mô tại Mizuho Bank, tranh chấp hiện nay không đơn thuần là vấn đề thương mại, mà là kết quả của các thay đổi mang tính cấu trúc trong trật tự địa kinh tế toàn cầu.
“Bắc Kinh yêu cầu một bàn đàm phán công bằng dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, nhưng gốc rễ của căng thẳng này vượt xa thuế quan – nó nằm ở cạnh tranh công nghệ, chuỗi cung ứng và quyền lực kinh tế,” ông Varathan nhận định.
Trung Quốc gần đây cũng siết chặt xuất khẩu đất hiếm, mặt hàng chiến lược mà nước này chiếm hơn 70% thị phần toàn cầu. Động thái này càng làm quan hệ Mỹ - Trung thêm phức tạp, khi Washington đang phụ thuộc mạnh vào nguồn cung vật liệu này cho các ngành công nghiệp quốc phòng và chip bán dẫn.
Dù vậy, Bắc Kinh vẫn thể hiện thiện chí duy trì đối thoại mang tính xây dựng, cho thấy cả hai bên đều nhận thức rõ rủi ro từ một cuộc chiến thương mại toàn diện – điều có thể khiến kinh tế toàn cầu thêm chao đảo trong giai đoạn bất định hiện nay.
Nhà đầu tư đổ xô vào các tài sản trú ẩn: Yên và franc “tỏa sáng”
Khi rủi ro leo thang, đồng yên Nhật và franc Thụy Sĩ – hai đồng tiền trú ẩn truyền thống – ngay lập tức được săn đón. Franc Thụy Sĩ tăng 0,2% lên 0,8027 USD, trong khi yên Nhật phục hồi 0,3% lên 151,86 USD, đảo ngược phần nào chuỗi giảm kéo dài suốt tám tháng trước đó.
Tuy nhiên, bất ổn chính trị nội bộ tại Nhật Bản, đặc biệt xoay quanh ứng cử viên thủ tướng Sanae Takaichi, đang phần nào hạn chế sức mạnh của đồng yên.
Theo Nigel Foo, Giám đốc bộ phận thu nhập cố định châu Á tại First Sentier Investors, chênh lệch lãi suất Mỹ - Nhật vẫn là yếu tố then chốt sẽ quyết định xu hướng đồng yên trong trung hạn:
“Khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tiến gần chu kỳ cắt giảm lãi suất, đồng yên sẽ có cơ hội phục hồi mạnh hơn. Các yếu tố chính trị chỉ mang tính ngắn hạn.”
Tiền điện tử “lao dốc” theo tâm lý ngại rủi ro
Tâm lý e ngại rủi ro không chỉ tác động đến thị trường tiền tệ mà còn lan sang thị trường tiền điện tử. Bitcoin giảm mạnh 2,7% xuống 112.714,58 USD, trong khi Ether lao dốc tới 4,9% còn 4.077,79 USD.
Theo dữ liệu từ Coinglass, chỉ trong ngày 13/10, hơn 19 tỷ USD vị thế đòn bẩy đã bị thanh lý, khiến thanh khoản thị trường suy giảm mạnh. Sự kiện này cho thấy các nhà đầu tư đang đồng loạt rút khỏi các tài sản rủi ro, trong bối cảnh bất ổn địa chính trị và lãi suất toàn cầu vẫn ở mức cao.
Triển vọng: USD chịu áp lực, “tránh bão” là chiến lược ưu tiên
Tổng hợp các yếu tố trên, rõ ràng đồng đô la Mỹ đang đối mặt áp lực giảm khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang. Trong ngắn hạn, những bất ổn này sẽ tiếp tục thúc đẩy dòng tiền chuyển hướng sang tài sản trú ẩn, đặc biệt là vàng, franc và yên Nhật.
Trong khi đó, thị trường chứng khoán và tiền điện tử nhiều khả năng sẽ trải qua giai đoạn biến động mạnh, phản ánh nỗi lo về tăng trưởng toàn cầu chậm lại và rủi ro chính sách.
Nhìn xa hơn, triển vọng của USD sẽ phụ thuộc vào diễn biến đàm phán thương mại cũng như đường đi chính sách lãi suất của Fed. Nếu Fed phát tín hiệu cắt giảm trong bối cảnh kinh tế Mỹ suy yếu, đồng bạc xanh có thể tiếp tục trượt dốc – nhường chỗ cho một chu kỳ tăng mới của các đồng tiền trú ẩn.