Tin mới nhấtBộ Tài chính Nga vừa gây chú ý khi đề xuất nâng thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 20% lên 22% vào năm 2026, với lý do nhằm tài trợ chi tiêu quân sự trong năm thứ năm của cuộc chiến tại Ukraine. Động thái này không chỉ phản ánh sức ép ngân sách ngày càng lớn mà còn cho thấy cách Moscow đang ưu tiên “quốc phòng và an ninh” trong chiến lược tài chính quốc gia.
Tăng thuế để tài trợ chiến tranh
Theo Bộ Tài chính Nga, thuế VAT hiện chiếm tới 37% tổng doanh thu ngân sách liên bang năm 2024. Việc tăng thuế thêm 2 điểm phần trăm có thể giúp Moscow thu về khoảng 1 nghìn tỷ rúp (tương đương 11,9 tỷ USD) mỗi năm. Khoản ngân sách bổ sung này sẽ được ưu tiên cho:
-
Trang bị vũ khí và hiện đại hóa công nghiệp quốc phòng.
-
Trả lương cho binh sĩ tham chiến.
-
Hỗ trợ gia đình quân nhân.
Ngoài VAT, Nga cũng lên kế hoạch đánh thêm thuế đối với một số ngành đặc thù như kinh doanh cờ bạc. Điều này cho thấy mục tiêu không chỉ tăng thu ngân sách mà còn điều chỉnh nguồn lực từ các lĩnh vực tiêu dùng xa xỉ để phục vụ chiến tranh.
“Hổ giấy” hay “gấu Nga”?
Đề xuất tăng thuế diễn ra trong bối cảnh cuộc khẩu chiến Nga – Mỹ leo thang. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump thẳng thừng gọi Nga là “hổ giấy”, cho rằng Moscow đã “chiến đấu vô nghĩa trong ba năm rưỡi” và hiện đang rơi vào khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng. Ông còn kêu gọi Ukraine “hành động ngay” khi Nga đang gặp khó khăn về tài chính.
Điện Kremlin lập tức phản pháo. Người phát ngôn Dmitry Peskov khẳng định: “Nga là gấu, không phải hổ, và không có gấu giấy”. Theo ông, nền kinh tế Nga đã thích nghi tốt với “chiến dịch quân sự đặc biệt”, bất chấp các biện pháp trừng phạt quốc tế và sức ép từ phương Tây.
Mâu thuẫn trong chiến lược thuế
Từ lâu, Tổng thống Vladimir Putin đã cam kết sẽ không thay đổi lớn hệ thống thuế trước năm 2030, sau khi Nga tiến hành một số cải cách thuế vào năm 2025. Thậm chí, chỉ cách đây vài tuần, ông còn yêu cầu chính phủ tăng năng suất để tăng nguồn thu, thay vì liên tục tăng thuế.
Tuy nhiên, thực tế chiến tranh đã buộc Moscow phải phá lệ. Bản dự thảo ngân sách 2026 của Bộ Tài chính được gọi là “cân bằng và bền vững”, nhưng việc chưa công bố số liệu chi tiết cho thấy những bất định lớn về chi tiêu quốc phòng cũng như mức độ phụ thuộc vào thuế tiêu dùng.
Ai sẽ chịu gánh nặng thuế?
Thuế VAT là một loại thuế gián thu, tức là người tiêu dùng cuối cùng sẽ gánh phần lớn chi phí. Điều này đồng nghĩa:
-
Người dân bình thường sẽ phải trả nhiều hơn cho hàng hóa và dịch vụ, từ thực phẩm, quần áo đến các nhu yếu phẩm hằng ngày.
-
Doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các công ty sản xuất và bán lẻ, sẽ chịu áp lực chi phí tăng, có thể ảnh hưởng đến sức mua của người dân.
-
Ngành cờ bạc và các lĩnh vực xa xỉ cũng sẽ bị siết chặt hơn, nhưng đây chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng thu ngân sách.
Kết quả, gánh nặng thực sự sẽ dồn lên vai tầng lớp trung lưu và người thu nhập thấp – những đối tượng vốn đã chịu sức ép từ lạm phát và đồng ruble mất giá.
Tác động rộng hơn
Động thái tăng thuế VAT phản ánh hai thực tế:
-
Chiến tranh đang “ngốn” nguồn lực khổng lồ. Nga buộc phải tìm mọi cách để duy trì tài chính quốc phòng, bất chấp lời hứa cải cách thuế trước đây.
-
Nền kinh tế Nga đối mặt rủi ro suy giảm tiêu dùng nội địa. Việc tăng VAT có thể làm chậm lại sức mua, giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong nước.
Trong khi đó, bình luận của Trump về một “nước Nga rắc rối lớn” càng cho thấy cuộc chiến Ukraine đã trở thành đấu trường không chỉ quân sự, mà còn tài chính và chính trị toàn cầu.
Kết luận
Việc Nga tăng thuế VAT từ 20% lên 22% là minh chứng rõ rệt cho sự đánh đổi giữa kinh tế và chiến tranh. Khoản thu bổ sung chủ yếu sẽ chảy vào ngân sách quốc phòng và an ninh, nhưng gánh nặng lại rơi vào người dân và doanh nghiệp trong nước.
Trong khi Kremlin tuyên bố nền kinh tế “ổn định và thích nghi”, thực tế cho thấy Moscow đang phải trả giá đắt để duy trì chiến dịch quân sự kéo dài. Liệu người dân Nga có chấp nhận hy sinh mức sống để đổi lấy an ninh quốc gia, hay áp lực xã hội sẽ tăng lên cùng với hóa đơn thuế? Câu hỏi này sẽ định hình tương lai chính trị – kinh tế của nước Nga trong những năm tới.
