Tin mới nhấtNgày 12/9, Hoa Kỳ đã đưa ra một đề xuất táo bạo: kêu gọi các đồng minh G7 áp đặt mức thuế lên tới 100% đối với dầu mỏ của Nga và tìm cách hợp pháp hóa việc tịch thu hàng trăm tỷ USD tài sản bị đóng băng của Moscow. Động thái này nhằm gia tăng áp lực buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin chấm dứt chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Thuế dầu 100%: Đòn đánh trực diện vào nguồn thu của Nga
Trong đề xuất được tiết lộ, Washington kêu gọi G7 không chỉ duy trì các biện pháp trừng phạt hiện tại, mà còn nâng cấp bằng cách đánh thuế nhập khẩu dầu Nga ở mức có thể lên tới 100%. Đây là con số gây chấn động, bởi lẽ dầu mỏ là nguồn thu chính yếu của ngân sách Nga, đóng góp hàng trăm tỷ USD mỗi năm.
Nếu được triển khai, chính sách này sẽ khiến dầu Nga trở nên kém cạnh tranh trên thị trường quốc tế, buộc Moscow phải bán với mức chiết khấu cực sâu hoặc đối mặt với việc mất thị phần. Theo giới phân tích, mục tiêu thực chất của Hoa Kỳ là làm suy giảm mạnh nguồn tài chính nuôi dưỡng chiến tranh của Nga, đồng thời tạo sức ép tâm lý trong nội bộ chính quyền Putin.
Tuy nhiên, kế hoạch này cũng đặt ra một loạt thách thức. Trước hết, Nga có thể phản ứng bằng cách tăng cường bán dầu cho các nước ngoài G7 như Trung Quốc, Ấn Độ hoặc các quốc gia Trung Đông. Mặc dù vậy, mức thuế cao từ G7 có thể khiến các kênh vận chuyển và bảo hiểm quốc tế – vốn phần lớn do phương Tây kiểm soát – trở nên khó khăn hơn nhiều đối với Nga.
Tịch thu tài sản Nga: Bước leo thang mới
Không chỉ dừng lại ở dầu mỏ, Mỹ còn đề xuất G7 nên thiết lập cơ chế hợp pháp cho việc tịch thu và sử dụng các tài sản chủ quyền của Nga đang bị đóng băng. Hiện tại, ước tính có khoảng 300 tỷ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga bị phong tỏa, phần lớn trong số này nằm tại châu Âu.
Washington cho rằng số tài sản này có thể trở thành nguồn quỹ tài trợ lâu dài cho Ukraine, đặc biệt trong lĩnh vực quốc phòng. Ý tưởng bao gồm việc sử dụng cả tiền gốc và lợi tức phát sinh từ số tài sản bị phong tỏa, biến chúng thành nguồn hỗ trợ ổn định cho Kyiv.
Theo một số nguồn tin, các quan chức Mỹ đã thảo luận với châu Âu về kế hoạch tịch thu dần dần số tiền nay thay vì tịch thu ngay lập tức, nhằm giảm thiểu rủi ro pháp lý và tránh tạo tiền lệ quá mạnh trong hệ thống tài chính quốc tế.
Mục đích cốt lõi
Theo giới phân tích, là đánh trực diện vào nguồn tài chính nuôi dưỡng chiến tranh của Nga. Bằng cách áp thuế 100% lên dầu mỏ – nguồn thu ngân sách quan trọng nhất của Moscow – phương Tây kỳ vọng sẽ làm suy giảm mạnh doanh thu xuất khẩu của Nga. Đồng thời, việc thúc đẩy cơ chế tịch thu khoảng 300 tỷ USD tài sản bị đóng băng không chỉ nhằm gây thêm sức ép kinh tế và chính trị, mà còn tạo ra nguồn lực tài chính để tài trợ cho quốc phòng và tái thiết Ukraine. Nói cách khác, Washington muốn biến “hầu bao” của Nga thành công cụ chống lại chính họ, buộc Tổng thống Vladimir Putin phải cân nhắc đàm phán hoặc thay đổi chiến lược quân sự.
Phản ứng từ châu Âu và các đồng minh
Dù Mỹ thúc đẩy mạnh mẽ, các nước châu Âu lại tỏ ra thận trọng. Lý do chính là tính pháp lý và nguy cơ tiền lệ: nếu G7 tịch thu tài sản của Nga, điều này có thể làm suy yếu niềm tin toàn cầu vào hệ thống tài chính phương Tây. Các quốc gia khác – đặc biệt là những nền kinh tế mới nổi – có thể lo ngại tài sản của họ cũng có nguy cơ bị đóng băng hoặc tịch thu trong tương lai khi quan hệ chính trị thay đổi.
Ngoài ra, châu Âu cũng đang đối mặt với áp lực từ chính nền kinh tế của mình. Việc đánh thuế dầu Nga có thể khiến chi phí năng lượng tăng cao, tác động trực tiếp đến sản xuất công nghiệp và đời sống người dân. Dù phụ thuộc vào Nga đã giảm mạnh kể từ năm 2022, nhưng với mức giá năng lượng toàn cầu biến động, EU chắc chắn sẽ cân nhắc kỹ lưỡng.
Tuy nhiên, một số quốc gia, đặc biệt là các nước vùng Baltic và Ba Lan, vốn có lập trường cứng rắn với Moscow, được dự đoán sẽ ủng hộ ý tưởng này. Điều còn lại là tìm sự đồng thuận trong nội khối G7 để biến đề xuất thành hiện thực.
Nga sẽ phản ứng thế nào?
Về phía Moscow, các biện pháp mới nếu được triển khai sẽ được coi là sự leo thang chưa từng có trong mặt trận kinh tế. Nga nhiều khả năng sẽ tố cáo đây là hành động “ăn cướp tài sản nhà nước”, đồng thời có thể đưa vụ việc ra tòa án quốc tế.
Ngoài ra, Nga có thể đáp trả bằng cách:
-
Chuyển hướng thương mại: đẩy mạnh bán dầu cho châu Á với mức chiết khấu cao hơn.
-
Tăng cường hợp tác với các quốc gia ngoài G7: nhằm tạo ra mạng lưới thanh toán và bảo hiểm thay thế, giảm phụ thuộc vào hạ tầng tài chính phương Tây.
-
Trả đũa chính trị: đe dọa các lợi ích kinh tế của phương Tây tại Nga, hoặc áp đặt biện pháp hạn chế đối với các công ty châu Âu và Mỹ còn hoạt động trong khu vực.
Dù vậy, sức ép từ một liên minh kinh tế mạnh như G7 chắc chắn sẽ khiến Nga gặp khó khăn nghiêm trọng trong dài hạn.
Hệ lụy toàn cầu
Đề xuất của Mỹ, nếu thành hiện thực, sẽ tạo ra nhiều tác động lan tỏa:
-
Thị trường năng lượng: Giá dầu toàn cầu có thể biến động mạnh, đặc biệt nếu Nga cắt giảm sản lượng để phản ứng. Điều này có nguy cơ đẩy lạm phát toàn cầu tăng trở lại.
-
Hệ thống tài chính quốc tế: Việc tịch thu tài sản Nga có thể làm nhiều quốc gia đặt câu hỏi về sự an toàn của dự trữ ngoại hối tại phương Tây, dẫn đến xu hướng đa dạng hóa sang vàng hoặc đồng nội tệ.
-
Chiến sự Ukraine: Nguồn tài chính mới có thể giúp Ukraine duy trì khả năng phòng thủ, từ đó kéo dài xung đột hoặc buộc Nga phải cân nhắc đàm phán.
Tương lai của đề xuất
Hiện tại, đây mới chỉ là một đề xuất từ phía Hoa Kỳ, chưa được thông qua. Để biến thành chính sách, Washington cần sự đồng thuận của các đồng minh G7, bao gồm Nhật Bản, Đức, Pháp, Anh, Canada và Ý.
Theo giới quan sát, cuộc tranh luận sắp tới sẽ xoay quanh hai câu hỏi chính:
-
Làm thế nào để áp đặt mức thuế dầu 100% mà không gây sốc năng lượng cho chính G7?
-
Làm sao để tịch thu tài sản Nga mà không phá vỡ nguyên tắc pháp lý và niềm tin vào hệ thống tài chính quốc tế?
Câu trả lời chưa có, nhưng rõ ràng Washington đang muốn đẩy cuộc chơi lên một nấc thang mới, nhằm chứng minh với Moscow rằng chiến tranh có cái giá phải trả vô cùng đắt đỏ.
Kết luận
Đề xuất ngày 12/9 của Mỹ là một bước đi mạnh mẽ, thể hiện quyết tâm của Washington trong việc gia tăng sức ép kinh tế tối đa lên Nga. Tuy nhiên, tính khả thi của kế hoạch này vẫn còn phụ thuộc nhiều vào sự đồng thuận quốc tế, đặc biệt là từ các đồng minh châu Âu – những nước vừa muốn kiềm chế Nga, vừa phải lo lắng cho lợi ích kinh tế của chính mình.
Nếu được thông qua, đây sẽ là bước ngoặt quan trọng trong cuộc chiến kinh tế giữa phương Tây và Moscow, mở ra một giai đoạn mới đầy thách thức không chỉ cho Nga, mà còn cho cả hệ thống kinh tế toàn cầu.