Thách thức từ thuế quan Hoa Kỳ
Ngày 7/8/2025, Hoa Kỳ chính thức áp dụng mức thuế 20% đối với hàng hóa xuất khẩu trực tiếp từ Việt Nam, đồng thời áp mức 40% với hàng hóa trung chuyển qua Việt Nam từ các quốc gia thứ ba. Đây là một đòn giáng mạnh vào hoạt động thương mại song phương, bởi Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
Theo ước tính của Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP), mức thuế này có thể khiến kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ giảm tới 20%. Điều này đồng nghĩa Việt Nam sẽ trở thành quốc gia Đông Nam Á chịu tác động nặng nề nhất từ chính sách thương mại mới của Washington.
Tuy nhiên, dữ liệu xuất khẩu cho thấy nền kinh tế Việt Nam vẫn đang chứng minh khả năng phục hồi mạnh mẽ. Tính đến ngày 15/9/2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 325,3 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ năm trước. Con số này không chỉ khẳng định sức chống chịu mà còn cho thấy tiềm năng điều chỉnh linh hoạt của nền kinh tế.
Chiến lược đa dạng hóa: Từ Hoa Kỳ đến Mercosur và GCC
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã khẳng định rõ ràng trong các phát biểu gần đây: Việt Nam không đặt tất cả “trứng” vào một “giỏ”. Trong khi tiếp tục duy trì đối thoại thương mại với Hoa Kỳ, Việt Nam đồng thời thúc đẩy việc ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) với khối Mercosur (gồm Brazil, Argentina, Uruguay và Paraguay) và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC).
Nếu được ký kết vào quý IV/2025 như dự kiến, các FTA này sẽ mở ra cơ hội tiếp cận những thị trường tiềm năng với quy mô hàng trăm triệu dân và nhu cầu nhập khẩu lớn. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm mở rộng không gian xuất khẩu, giảm sự phụ thuộc quá lớn vào thị trường Mỹ, đồng thời tạo thế cân bằng trong quan hệ thương mại toàn cầu.
Mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 12% năm 2025
Mặc dù chịu áp lực từ chính sách “có đi có lại” trong thương mại quốc tế, Việt Nam vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu 12% trong năm 2025. Để đạt được con số này, Chính phủ đã và đang triển khai một loạt giải pháp:
-
Đa dạng hóa thị trường: Đẩy mạnh quan hệ với châu Mỹ Latinh, Trung Đông, châu Phi song song với việc củng cố các FTA hiện có như CPTPP hay EVFTA.
-
Nâng cao giá trị chuỗi cung ứng: Thay vì phụ thuộc vào các sản phẩm gia công truyền thống, Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa công nghệ cao, nông sản chế biến sâu và sản phẩm thân thiện môi trường.
-
Tăng cường nội lực: Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, cải thiện tiêu chuẩn chất lượng để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường lớn.
Thích ứng trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động do căng thẳng địa chính trị, chiến tranh thương mại và xu hướng bảo hộ gia tăng, cách tiếp cận của Việt Nam mang ý nghĩa chiến lược. Thay vì bị động chờ đợi các quyết sách từ những nền kinh tế lớn, Việt Nam chủ động tìm kiếm và xây dựng các “cầu nối” thương mại mới.
Điều này không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ một thị trường đơn lẻ, mà còn nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu. Việc tăng trưởng xuất khẩu song song với mở rộng thị trường cũng tạo động lực thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), củng cố vai trò của Việt Nam như một trung tâm sản xuất và logistics quan trọng tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Khó Khăn Là Bước Đệm Để Việt Nam Vươn Lên Trong Thương Mại Toàn Cầu
Chính sách thuế quan mới từ Hoa Kỳ chắc chắn là một phép thử lớn đối với năng lực ứng phó của Việt Nam. Song, chính trong khó khăn, Việt Nam lại càng cho thấy sự quyết tâm và tầm nhìn dài hạn trong việc đa dạng hóa quan hệ thương mại. Với chiến lược chủ động, mục tiêu rõ ràng và khả năng thích ứng, Việt Nam không chỉ duy trì tăng trưởng xuất khẩu mà còn từng bước khẳng định vai trò như một điểm sáng trong bản đồ thương mại toàn cầu.