Tin mới nhấtVòng đàm phán ngừng bắn mới giữa Israel và Hamas tại Cairo đang thu hút sự chú ý đặc biệt của cộng đồng quốc tế. Dưới sự trung gian của Ai Cập và Mỹ, đặc biệt là nỗ lực trực tiếp từ Tổng thống Donald Trump với “kế hoạch 20 điểm” đầy tham vọng, hai bên dường như đang thử nghiệm một chiến lược hoàn toàn mới – hướng tới một thỏa thuận toàn diện ngay từ đầu, thay vì các giai đoạn tạm ngừng chiến như trước. Tuy nhiên, câu hỏi lớn vẫn còn đó: liệu thay đổi chiến lược có thể mang lại đột phá thực sự, hay chỉ là một vòng lặp của bế tắc cũ trong cuộc xung đột dai dẳng nhất Trung Đông?
Kế hoạch 20 điểm của Trump – nỗ lực tái định hình tiến trình hòa bình
Theo nguồn tin ngoại giao, “kế hoạch 20 điểm” của Tổng thống Trump được xây dựng dựa trên ba trụ cột: ngừng bắn lâu dài, trao đổi con tin và tái thiết Gaza. Điểm khác biệt là Mỹ lần này không khuyến khích “ngừng bắn tạm thời” như các chính quyền trước, mà muốn đạt một gói thỏa thuận toàn diện – bao gồm cả lộ trình chính trị, nhân đạo và an ninh.
Trong kế hoạch, Washington đề xuất cơ chế giám sát quốc tế để bảo đảm việc ngừng bắn được duy trì; đồng thời hứa hẹn một gói viện trợ lớn nhằm khôi phục hạ tầng ở Gaza, vốn đã bị tàn phá nặng nề sau nhiều tháng không kích. Trump cũng kỳ vọng rằng một thỏa thuận “mang tính thắng lợi” cho cả hai bên có thể trở thành “di sản hòa bình” cho chính quyền của ông – tương tự như Hiệp định Abraham trước đây.
Tuy nhiên, để biến kế hoạch này thành hiện thực, Mỹ cần thuyết phục cả hai phía – điều mà suốt hai thập kỷ qua chưa ai làm được.
Hamas né tránh giải giáp, Israel vẫn tiếp tục không kích
Bất chấp không khí “hòa giải” tại bàn đàm phán, thực tế trên chiến trường Gaza vẫn vô cùng căng thẳng. Quân đội Israel tiếp tục các cuộc không kích vào phía nam Gaza, trong khi Hamas khẳng định họ sẽ không chấp nhận bất kỳ điều khoản nào yêu cầu giải giáp hoàn toàn. Đây chính là điểm nghẽn lớn nhất khiến các nỗ lực hòa bình trước đây thất bại.
Từ góc nhìn của Hamas, việc giữ lại khả năng phòng thủ là điều “tồn tại sống còn”, đặc biệt trong bối cảnh các khu định cư Israel vẫn được mở rộng và phong tỏa Gaza chưa được dỡ bỏ hoàn toàn. Trong khi đó, Israel coi việc giải giáp Hamas là điều kiện tiên quyết để đảm bảo an ninh quốc gia.
Sự đối lập này khiến giới quan sát lo ngại rằng, dù cách tiếp cận mới có vẻ toàn diện, nội dung cốt lõi của xung đột vẫn chưa được tháo gỡ.
Ai Cập – người giữ cửa hòa bình khó xử
Là chủ nhà của vòng đàm phán, Ai Cập đang ở vị thế vừa trung gian vừa chịu áp lực. Cairo có lợi ích rõ ràng trong việc duy trì ổn định khu vực biên giới Sinai và ngăn làn sóng người tị nạn Gaza tràn vào lãnh thổ. Tuy nhiên, việc cân bằng quan hệ với cả Israel và Hamas là nhiệm vụ không dễ dàng.
Một quan chức ngoại giao Ai Cập giấu tên cho biết: “Nếu lần này thất bại, mọi nỗ lực trung gian trong tương lai sẽ gặp trở ngại lớn. Chúng tôi hy vọng chiến lược đàm phán toàn diện có thể tạo bước ngoặt.”
Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận sự thiếu lòng tin giữa hai bên vẫn là rào cản lớn nhất.
Tâm lý chia rẽ trong lòng Israel
Điều đáng chú ý là trong khi chính phủ Israel vẫn duy trì lập trường cứng rắn, một bộ phận người dân nước này bắt đầu thể hiện sự mệt mỏi với chiến tranh. Họ cho rằng việc tiếp tục tấn công Gaza chỉ khiến vòng bạo lực leo thang, trong khi hàng chục con tin vẫn chưa được trả về.
Một cuộc khảo sát gần đây tại Tel Aviv cho thấy, khoảng 48% người Israel ủng hộ việc chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn dài hạn nếu Hamas thả con tin, ngay cả khi điều đó không đi kèm với việc giải giáp hoàn toàn. Đối với họ, kế hoạch của Trump – dù gây tranh cãi – vẫn mang lại “tia hy vọng đầu tiên” sau nhiều tháng bế tắc.
Song, phe cứng rắn trong nội các Thủ tướng Netanyahu lại cho rằng mọi thỏa thuận không bao gồm việc tiêu diệt Hamas đều là thất bại chiến lược. Điều này có thể khiến tiến trình đàm phán bị chính nội bộ Israel làm gián đoạn.
Gaza giữa chiến sự và khủng hoảng nhân đạo
Trong khi các bên tranh cãi tại Cairo, người dân Gaza tiếp tục phải gánh chịu hậu quả của chiến sự. Liên Hợp Quốc ước tính hơn 70% cơ sở hạ tầng tại đây đã bị phá hủy hoặc hư hại nặng, hàng trăm nghìn người mất nhà cửa và lâm vào cảnh thiếu lương thực, thuốc men trầm trọng.
Một nhân viên y tế của WHO tại Rafah chia sẻ:
“Chúng tôi nghe nói về đàm phán hòa bình, nhưng ở đây mỗi ngày vẫn có tiếng bom rơi. Người dân không còn tin vào những vòng đàm phán kéo dài vô tận.”
Chính vì vậy, dù kế hoạch của Mỹ được mô tả là “toàn diện”, hiệu quả thực sự sẽ phụ thuộc vào việc ngừng bắn có được thực thi ngay trên thực địa hay không.
Hy vọng mới hay bế tắc cũ?
Thực tế cho thấy, từ Oslo năm 1993 đến nay, hơn 20 vòng đàm phán hòa bình đã diễn ra, nhưng chưa một thỏa thuận nào có thể duy trì hòa bình bền vững. Sự thay đổi chiến lược lần này – hướng tới thỏa thuận tổng thể thay vì tạm thời – là một tín hiệu tích cực, song chưa đủ để đảm bảo thành công.
Các chuyên gia nhận định, chìa khóa của tiến trình hòa bình nằm ở việc xây dựng lòng tin, chứ không chỉ là ký kết văn bản. Nếu Mỹ và Ai Cập có thể đảm bảo cơ chế giám sát độc lập và hỗ trợ tái thiết nhanh chóng, kế hoạch 20 điểm của Trump có thể là nền tảng cho một chương mới. Ngược lại, nếu Israel tiếp tục chiến dịch quân sự và Hamas không nhượng bộ, vòng lặp “ngừng bắn – tái chiến” sẽ lại tái diễn.
Kết luận
Đàm phán tại Cairo đang đứng trước ngã rẽ lịch sử. Sự thay đổi chiến lược – từ từng bước nhỏ sang gói thỏa thuận toàn diện – có thể là canh bạc lớn của cả Mỹ, Israel và Hamas. Nhưng trong khi giới lãnh đạo bàn tính trên giấy, máu vẫn đổ ở Gaza, và mỗi ngày trôi qua đều là minh chứng cho cái giá của thất bại ngoại giao.
Liệu kế hoạch 20 điểm của Trump có thể mang lại hòa bình thực sự hay chỉ là “bản sao mới” của những thất bại cũ? Câu trả lời sẽ không chỉ định hình tương lai của Gaza, mà còn phản ánh toàn bộ giới hạn của ngoại giao trong một thế giới chia rẽ sâu sắc.