Tin mới nhấtLiên minh châu Âu đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong chính sách tiền tệ khi Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) chuẩn bị bước vào giai đoạn “đại tái cơ cấu” lãnh đạo trong giai đoạn 2026–2027. Theo các nguồn tin thị trường, tới hai phần ba nhân sự cấp cao — trong đó bao gồm Phó Chủ tịch, chuyên gia kinh tế trưởng và Chủ tịch — có khả năng bị thay thế hoặc luân chuyển. Cuộc đua để chiếm các vị trí chủ chốt này không chỉ là vấn đề chuyên môn, mà còn là đấu trường của ảnh hưởng quyền lực giữa các quốc gia, khu vực và định hướng chính sách tiền tệ tiếp theo của khu vực đồng euro.
Bối cảnh và nguyên nhân cho “đại thây đổi”
1. Cơ chế định kỳ và tính độc lập của ECB
Theo các hiệp ước EU và quy định nội bộ, các thành viên Ban điều hành của ECB (gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và các thành viên khác) được bổ nhiệm với nhiệm kỳ dài (thường 8 năm, không được tái bổ nhiệm), nhằm bảo đảm tính độc lập khỏi áp lực chính trị ngắn hạn. Wikipedia
Khi nhiều vị trí đến hạn nhiệm kỳ đồng loạt, nguy cơ đứt gẫy lịch sử “liên tục” trong bộ khung lãnh đạo cao cấp của ECB là rất cao.
2. Áp lực từ khủng hoảng, biến số kinh tế và kỳ vọng đổi mới
Kể từ sau đại khủng hoảng nợ công châu Âu, ECB phải đối mặt với nhiệm vụ phức tạp: lạm phát cao, tăng trưởng đình trệ, rủi ro bất ổn tài chính và căng thẳng chính trị nội bộ trong EU. Trong bối cảnh này, việc tái cấu trúc lãnh đạo được xem như cơ hội để “làm mới” định hướng chiến lược — kể cả về chính sách lãi suất, cân nhắc giữa kích thích và thắt chặt, vai trò quốc tế của đồng euro — mà không bị ràng buộc quá nhiều bởi các quyết định quá khứ.
Một bài phân tích của Bloomberg cho biết lần thay đổi này có thể là “đợt cải tổ lớn nhất kể từ 2019” đối với ECB. Bloomberg
Các ứng viên nổi bật và cuộc cạnh tranh giữa Đức – Pháp – Đông Âu
Khi cơ hội “ghế nóng” mở ra, các quốc gia lớn như Pháp và Đức dồn lực tranh giành vị trí quan trọng, trong khi các nước Đông Âu hy vọng có thể lần đầu bước vào Ban điều hành.
1. Vị trí Phó Chủ tịch
Một trong các ứng viên được nhắc tới là Olli Rehn (Phần Lan). Ông đã nổi lên như lựa chọn kỹ thuật và mang tính “cân bằng vùng Bắc – Nam, Đông – Tây” nếu Phần Lan (một nước Bắc Âu) được xem như ứng cử viên “đối trọng trung dung” giữa các luồng chính trị lớn. Bloomberg+1
2. Ghế chuyên gia kinh tế trưởng
Ở vị trí này, hai ứng viên Pháp được đánh giá cao là Laurence Boone và Pierre-Olivier Gourinchas. Việc Pháp đẩy mạnh ứng cử viên kỹ thuật cho ghế kinh tế trưởng là bước chiến lược nhằm bảo đảm ảnh hưởng trong hoạch định phân tích kinh tế và dự báo — lĩnh vực quan trọng đối với định hướng chính sách tiền tệ.
3. Vị trí Chủ tịch ECB
Với nhiệm kỳ của Christine Lagarde sẽ hết vào cuối tháng 10/2027 và bà cũng khẳng định ý định hoàn thành trọn nhiệm kỳ Reuters+1, nhiều cái tên đang được cân nhắc cho vị trí Chủ tịch tiếp theo:
-
Klaas Knot (Hà Lan): thường được đánh giá là ứng viên hàng đầu nếu nước Hà Lan muốn đóng vai trò trung tâm. Một nguồn tin cho rằng “nếu Lagarde không rời khỏi trước hạn, cơ hội của Knot sẽ ít hơn, nhưng ông vẫn nằm trong danh sách ứng viên” boersen-zeitung.de
-
Joachim Nagel (Đức): với nền tảng ngân hàng trung ương mạnh của Đức, Nagel được xem là lựa chọn “an toàn” nếu Đức muốn củng cố ảnh hưởng trực tiếp tại ECB.
-
Isabel Schnabel (Đức): là nữ ứng viên kỹ thuật có uy tín từ nước Đức, bổ sung tiêu chí về giới tính trong lựa chọn lãnh đạo cao cấp của ECB.
4. Cơ hội cho các nước Đông Âu
Một trong những điểm đáng chú ý là các quốc gia Đông Âu (như Ba Lan, Cộng hòa Séc, Hungary…) lần đầu có cơ hội tranh ghế trong Ban điều hành ECB. Việc này nếu xảy ra sẽ đặt ra yêu cầu cân bằng rất lớn — làm sao để giữ được tính chất tập thể, đa dạng vùng miền mà không làm mất hiệu quả chuyên môn.
Yếu tố quyết định trong lựa chọn: hơn cả chuyên môn
Việc chọn ra các nhân sự lãnh đạo mới của ECB không chỉ đơn thuần là khảo sát năng lực, hồ sơ kinh tế — mà là một quá trình đàm phán chính trị công phu giữa các quốc gia thành viên.
1. Cân bằng Bắc – Nam, lớn – nhỏ
EU từ lâu đã phải cân bằng giữa các cụm quốc gia Bắc Âu (Hà Lan, Phần Lan, các nước Bắc Âu) và Nam Âu (Ý, Tây Ban Nha, Hy Lạp), giữa các cường quốc lớn và các quốc gia nhỏ. Ở các lựa chọn ECB, nếu quá thiên về Đức – Pháp, có thể gây ra phản ứng từ các nước nhỏ. Vì vậy, việc chọn ứng viên từ Phần Lan, Hà Lan hoặc Đông Âu có thể là “phao cứu sinh” để giữ được tính hợp thể.
2. Giới tính và đa dạng
Trong nhiệm kỳ của Lagarde, việc nữ lãnh đạo ECB được ghi nhận là bước tiến quan trọng về bình đẳng giới. Ở lần tái bổ nhiệm sắp tới, tiêu chí cân bằng giới tính (đưa thêm phụ nữ vào cấp cao) có thể trở thành áp lực chính trị mạnh từ Nghị viện châu Âu và các nhóm vận động. Do đó, ứng viên như Isabel Schnabel có thể được “cộng điểm” nếu Đức góp sức đẩy cô lên vị trí cao.
3. Định hướng chính sách tiền tệ
Điểm mấu chốt: các quốc gia thành viên có lợi ích rất khác nhau về chính sách tiền tệ — một số muốn thắt chặt để kiểm soát lạm phát, số khác muốn nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng mạnh. Việc lựa chọn lãnh đạo mới sẽ tùy thuộc mức độ định hướng “diều hâu” hay “bồ câu” mà các nước lớn chấp nhận.
-
Nếu Đức có ảnh hưởng mạnh, xu hướng sẽ là ưu tiên siết chặt, kiểm soát lạm phát.
-
Nếu Pháp thắng thế, có thể mở đường cho chính sách kích thích để hỗ trợ đầu tư, tài khóa quốc gia.
-
Một ứng viên trung dung hoặc “cân bằng” về định hướng (như Olli Rehn) có thể làm “cửa mở” cho thỏa hiệp.
4. Vai trò quốc tế của đồng euro
Một tiêu chí ngày càng được lưu ý là xem ứng viên có đủ tầm nhìn quốc tế, khả năng nâng tầm vai trò đồng euro trong bối cảnh cạnh tranh tiền tệ toàn cầu (với USD, Nhân dân tệ…) không. Olli Rehn mới đây đã nhấn mạnh cần biến đồng euro thành “mỏ neo ổn định toàn cầu” trong bối cảnh căng thẳng thương mại và bảo hộ mậu dịch gia tăng. Reuters
Kịch bản khả thi và thách thức
1. Kịch bản lan tỏa thỏa hiệp
Một lựa chọn cân bằng có thể là:
-
Phó Chủ tịch: Olli Rehn (Phần Lan) — tạo điểm trung dung.
-
Kinh tế trưởng: Laurence Boone hoặc Gourinchas — giữ ảnh hưởng Pháp trong phân tích nội tại.
-
Chủ tịch: Klaas Knot hoặc Nagel — nếu Hà Lan – Đức đạt thỏa thuận cân bằng với Pháp và các nước nhỏ.
Kịch bản này giúp chia ghế giữa các phía, giữ ổn định chính trị và giảm xung đột.
2. Kịch bản áp đảo từ các nước lớn
Nếu Đức hoặc Pháp áp đảo đàm phán, họ có thể chiếm hai hoặc ba ghế cao cấp. Ví dụ: Nagel làm Chủ tịch, Boone làm chuyên gia trưởng, và Phó Chủ tịch nghiêng về ứng viên thân Đức. Tuy nhiên, kịch bản này dễ tạo phản ứng dữ dội từ các nước nhỏ/vùng Nam – Đông Âu.
3. Rủi ro thất bại đàm phán
Nếu không đạt được thỏa thuận tổng thể trước hạn nộp tên ứng viên, có thể xảy ra hiện tượng “ghế bỏ trống” hoặc bổ nhiệm người lạ (“wild card”) — như Bloomberg từng nhắc về khả năng xuất hiện ứng viên ngoài dự kiến cho vị trí số 2 của ECB. Bloomberg
Thách thức lớn – cơ hội đổi mới
Cuộc cải tổ lãnh đạo ECB trong giai đoạn 2026–2027 là cú hích mang tính chiến lược đối với tương lai tiền tệ của châu Âu. Nó không chỉ ảnh hưởng đến chính sách lãi suất, kiểm soát lạm phát hay hỗ trợ tăng trưởng, mà còn định hình vị thế quốc tế của đồng euro và niềm tin vào cơ chế quản trị tài chính châu Âu.
Cạnh tranh giữa Đức – Pháp, cùng khát vọng của các nước Đông Âu, sẽ tạo nên áp lực không nhỏ trong quá trình đàm phán. Thành công của cải tổ sẽ phụ thuộc vào khả năng tạo ra thỏa hiệp — chia sẻ quyền lực, tuân thủ tiêu chí chuyên môn, và giữ được sự cân bằng giữa các vùng miền — tất cả trong khi ECB vẫn phải ứng phó với biến động kinh tế thực tế và áp lực thị trường.
Nếu bạn muốn, tôi có thể dự báo kết quả có khả năng nhất hoặc so sánh từng ứng viên theo thế mạnh – điểm yếu để bạn dễ hình dung hơn. Bạn muốn tôi làm điều đó không?