Tin mới nhấtất chấp tình trạng đóng cửa chính phủ liên bang Mỹ đã bước sang tuần thứ hai, Phố Wall vẫn tiếp tục cho thấy sức bật đáng kinh ngạc. Trong tuần qua, cả ba chỉ số lớn – Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq – đồng loạt lập mức cao kỷ lục, trước khi giảm nhẹ vào phiên cuối tuần. Đầu phiên giao dịch thứ Hai, hợp đồng tương lai tiếp tục tăng, thể hiện tâm lý lạc quan dai dẳng của giới đầu tư – dù nền kinh tế Mỹ đang thiếu vắng dữ liệu quan trọng và bất ổn chính trị chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Khi “thiếu dữ liệu” lại trở thành tín hiệu tích cực
Thông thường, việc chính phủ ngừng hoạt động – kéo theo các cơ quan thống kê tạm dừng công bố số liệu – là yếu tố gây lo ngại cho thị trường. Tuy nhiên, lần này, các nhà đầu tư lại đón nhận điều đó như một “tin tốt”. Lý do là bởi thiếu dữ liệu lao động và lạm phát đồng nghĩa với việc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có ít cơ sở để biện minh cho việc duy trì mức lãi suất cao.
Steve Sosnick – chiến lược gia trưởng của Interactive Brokers – nhận định:
“Mọi tin tức đều tốt, và không có tin tức nào quan trọng cả.”
Theo ông, việc thiếu dữ liệu làm giảm rủi ro Fed “hiểu lầm” nền kinh tế đang quá nóng và tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ. Thay vào đó, kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất ngay cuối tháng này đang trở thành động lực chính nâng đỡ tâm lý thị trường.
Sự lạc quan mong manh dưới lớp vỏ kỷ lục
Dù thị trường tỏ ra hưng phấn, một số chuyên gia cảnh báo “bức tranh đẹp” hiện tại có thể không bền vững. Nếu tình trạng đóng cửa chính phủ kéo dài, những tác động kinh tế sẽ sớm lan rộng. Việc trì hoãn bảng lương liên bang, cắt giảm chi tiêu công và tạm ngưng hoạt động của nhiều cơ quan nhà nước có thể làm suy giảm sản lượng GDP quý IV.
Điều này khiến mức định giá hiện tại của chứng khoán – vốn đã rất cao – trở nên khó biện minh. Một khi tâm lý nhà đầu tư thay đổi, chỉ cần một dữ liệu tiêu cực hoặc tuyên bố cứng rắn từ Fed cũng có thể kích hoạt làn sóng chốt lời mạnh mẽ.
Nguy cơ sa thải và hệ lụy niềm tin
Không chỉ là vấn đề thống kê hay lãi suất, tình trạng chính phủ đóng cửa còn tiềm ẩn rủi ro xã hội nghiêm trọng hơn. Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia, Kevin Hassett, mới đây cảnh báo rằng các đợt sa thải hàng loạt có thể bắt đầu trong những tuần tới nếu Quốc hội không đạt được thỏa thuận ngân sách.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO), khoảng 750.000 nhân viên liên bang có nguy cơ nghỉ việc không lương, ảnh hưởng trực tiếp đến chi tiêu hộ gia đình và niềm tin tiêu dùng. Sự gián đoạn này không chỉ làm chậm các hoạt động hành chính mà còn có thể gián tiếp thắt chặt các điều kiện tài chính, thông qua tâm lý phòng thủ của doanh nghiệp và người dân.
Phố Wall đang sống nhờ niềm tin – không phải dữ liệu
Thị trường chứng khoán Mỹ lúc này giống như một chiếc thuyền lướt đi trong làn sương dày đặc: hướng đi có vẻ thuận lợi, nhưng không ai thật sự nhìn thấy phía trước. Giới đầu tư đặt cược vào khả năng Fed sẽ mềm mỏng hơn, nhưng nếu tình hình tài khóa không được giải quyết sớm, các cú sốc niềm tin và tiêu dùng hoàn toàn có thể kéo nền kinh tế trở lại suy thoái.
Tạm thời, Phố Wall vẫn chọn tin vào điều tốt đẹp – rằng các chính trị gia sẽ đạt được thỏa thuận, rằng Fed sẽ hạ lãi suất, và rằng chu kỳ tăng trưởng chưa kết thúc. Nhưng nếu lớp khói mù chính trị không sớm tan, sự hưng phấn hôm nay có thể chính là mầm mống cho một đợt điều chỉnh mạnh mai sau.