Tin mới nhấtNgày thứ Sáu, Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản khẳng định họ đã đạt được sự đảm bảo rằng thuế quan 100% đối với dược phẩm nhập khẩu vào Mỹ – vốn được Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp dụng trong tuần tới – sẽ không ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà sản xuất của họ. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng sự kiện này chỉ là bước tạm thời trong bối cảnh căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương và xuyên Thái Bình Dương ngày càng gia tăng.
Bối cảnh: Mỹ và chính sách thuế mới dưới thời Trump
Trong nhiều tháng gần đây, chính quyền Tổng thống Donald Trump liên tục đẩy mạnh các biện pháp bảo hộ thương mại, tập trung vào việc giảm thâm hụt thương mại và thúc đẩy sản xuất trong nước. Một trong những lĩnh vực gây chú ý lớn chính là ngành dược phẩm – vốn được coi là trụ cột trong hệ thống chăm sóc sức khỏe Mỹ nhưng cũng phụ thuộc nhiều vào nguồn cung từ châu Âu và châu Á.
Theo tuyên bố từ Nhà Trắng, mức thuế quan mới 100% sẽ áp dụng với các loại dược phẩm nhập khẩu nhằm “chống lại hành vi cạnh tranh không công bằng và bảo vệ người lao động Mỹ”. Động thái này đã gây lo ngại sâu sắc trong cộng đồng quốc tế, đặc biệt là EU và Nhật Bản – những nhà xuất khẩu dược phẩm hàng đầu vào Mỹ.
EU và Nhật Bản: Sự thống nhất hiếm thấy
Trong tuyên bố chung hôm thứ Sáu, đại diện EU và Nhật Bản cho biết họ đã có các cuộc tham vấn cấp cao với Washington và được đảm bảo rằng các lô hàng dược phẩm từ hai khu vực này sẽ không nằm trong diện áp thuế. Điều này được xem là một thắng lợi ngoại giao quan trọng, ít nhất là trong ngắn hạn.
Một quan chức ngoại giao EU nhấn mạnh:
“Chúng tôi hoan nghênh việc Mỹ đã lắng nghe và nhận ra tầm quan trọng của chuỗi cung ứng dược phẩm toàn cầu. Quyết định này giúp đảm bảo bệnh nhân không bị ảnh hưởng tiêu cực từ chính sách thương mại.”
Về phía Nhật Bản, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp cũng khẳng định rằng sự ổn định trong xuất khẩu dược phẩm sang Mỹ sẽ góp phần duy trì mối quan hệ song phương, đặc biệt trong giai đoạn hai bên còn nhiều bất đồng về ô tô và công nghệ bán dẫn.
Ý nghĩa đối với thị trường dược phẩm toàn cầu
Thị trường dược phẩm Mỹ có giá trị hơn 600 tỷ USD mỗi năm, chiếm gần 40% tiêu thụ toàn cầu. EU và Nhật Bản là hai trong số những nguồn cung quan trọng nhất. Việc Mỹ miễn áp thuế tạm thời cho họ không chỉ tránh được sự gián đoạn nguồn cung, mà còn ngăn giá thuốc tại Mỹ tăng đột biến.
Nếu mức thuế 100% được thực thi toàn diện, nhiều loại thuốc nhập khẩu có thể tăng giá gấp đôi. Điều này không chỉ gây sức ép lên người tiêu dùng Mỹ mà còn đẩy hệ thống bảo hiểm y tế và bệnh viện vào tình trạng khó khăn. Chính vì vậy, việc đạt thỏa thuận được coi là biện pháp “giảm sốc” cho thị trường.
Những lo ngại chưa được giải quyết
Tuy vậy, giới phân tích cảnh báo rằng sự đảm bảo này chỉ mang tính tạm thời. Các nhà hoạch định chính sách Mỹ có thể vẫn sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán trong tương lai. Hơn nữa, động thái nhắm vào dược phẩm cho thấy Washington sẵn sàng mở rộng chiến tuyến thương mại ra ngoài các lĩnh vực truyền thống như thép, nhôm hay công nghệ.
Ông Michael Thompson, chuyên gia thương mại tại Viện Peterson, nhận định:
“Việc miễn trừ EU và Nhật Bản hôm nay không có nghĩa là Mỹ sẽ bỏ hẳn ý định áp thuế. Nó giống như một sự trì hoãn, nhằm tạo đòn bẩy trong các cuộc thương lượng rộng lớn hơn về thương mại và công nghệ.”
Ngoài ra, vẫn còn nhiều quốc gia xuất khẩu dược phẩm khác – chẳng hạn như Ấn Độ và Hàn Quốc – chưa nhận được cam kết tương tự từ phía Mỹ. Điều này có thể dẫn đến sự mất cân bằng cạnh tranh và làm thay đổi cục diện thị trường thuốc toàn cầu.
Tác động chính trị và ngoại giao
Thỏa thuận này cũng phản ánh sự gắn kết hiếm hoi giữa EU và Nhật Bản trong đối phó với chính sách thương mại cứng rắn của Mỹ. Hai bên đang ngày càng tăng cường phối hợp nhằm bảo vệ hệ thống thương mại đa phương, vốn chịu nhiều áp lực từ chủ nghĩa bảo hộ.
Về mặt chính trị, quyết định của Trump có thể được xem như một động tác nhượng bộ có tính toán. Ông vừa thể hiện lập trường cứng rắn với khẩu hiệu “nước Mỹ trên hết”, vừa giữ được quan hệ với các đồng minh chiến lược. Trong bối cảnh Mỹ đang cần sự ủng hộ từ EU và Nhật Bản trong nhiều vấn đề quốc tế – từ Ukraine đến an ninh châu Á – động thái này giúp duy trì sự cân bằng ngoại giao.
Kịch bản sắp tới
Trong những tuần tới, thị trường dược phẩm quốc tế sẽ tiếp tục theo dõi sát sao việc Mỹ triển khai chính sách thuế quan. Ba kịch bản chính có thể xảy ra:
-
Ổn định ngắn hạn: Mỹ giữ nguyên cam kết miễn áp thuế cho EU và Nhật Bản, giúp thị trường dược phẩm tránh được cú sốc lớn.
-
Mở rộng căng thẳng: Washington áp thuế với các nước khác như Ấn Độ, Hàn Quốc, khiến giá thuốc nhập khẩu từ những quốc gia này tăng mạnh.
-
Thỏa thuận rộng hơn: Đây là kịch bản tích cực, trong đó Mỹ, EU và Nhật Bản có thể tiến tới đàm phán thương mại sâu hơn về lĩnh vực y tế, công nghệ sinh học và an toàn chuỗi cung ứng.
Thắng lợi tạm thời, thách thức dài hạn
Việc EU và Nhật Bản đạt được sự đảm bảo từ Mỹ về thuế dược phẩm là một bước đi quan trọng nhằm duy trì sự ổn định của thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, các chuyên gia đều đồng ý rằng đây không phải là giải pháp lâu dài. Khi chính sách thương mại của Mỹ vẫn gắn liền với những yếu tố chính trị và bầu cử, nguy cơ tái bùng phát căng thẳng trong tương lai là điều khó tránh.
Trong bối cảnh đó, EU và Nhật Bản có lẽ sẽ phải tiếp tục phối hợp chặt chẽ, không chỉ để bảo vệ lợi ích kinh tế mà còn để khẳng định vai trò của họ trong việc giữ vững một hệ thống thương mại quốc tế công bằng và minh bạch.