Tin mới nhấtKhi thị trường tài chính Mỹ hân hoan chờ đợi quyết định cắt giảm lãi suất đầu tiên sau nhiều tháng của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), giới chuyên gia lại đưa ra những cảnh báo trái chiều. Niềm tin của nhà đầu tư rằng lãi suất thấp hơn sẽ là cú hích cho chứng khoán và nền kinh tế có thể trở thành con dao hai lưỡi, thậm chí gợi lại ký ức ám ảnh từ năm 2007 – giai đoạn báo hiệu trước cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.
Lãi suất giảm: Kỳ vọng lớn, rủi ro không nhỏ
Trong bối cảnh kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại, thị trường lao động bộc lộ tín hiệu suy yếu và lạm phát vẫn dai dẳng trên mức mục tiêu, phần lớn giới đầu tư coi quyết định hạ lãi suất vào ngày 17/09 là “chắc chắn xảy ra”. Theo CME FedWatch Tool, gần 97,5% nhà đầu tư dự đoán Fed sẽ giảm lãi suất thêm 0,25 điểm phần trăm.
Tuy nhiên, không phải ai cũng tin rằng chính sách này sẽ phát huy hiệu quả mong đợi. Doug Ramsey, Giám đốc đầu tư tại Leuthold Group, cảnh báo rằng lãi suất thấp có thể không đủ sức vực dậy các lĩnh vực đang trì trệ như sản xuất hay thị trường nhà ở. Ngược lại, nguy cơ lớn hơn là lợi suất trái phiếu dài hạn tăng cao nếu lạm phát có dấu hiệu quay trở lại, khiến chính sách nới lỏng tiền tệ trở nên phản tác dụng.
“Chúng ta cần nhìn vào thực tế: giảm lãi suất có thể thúc đẩy giá tài sản hơn là kích thích nền kinh tế thực,” Ramsey nhấn mạnh.
Kịch bản năm 2007 liệu có lặp lại?
Ramsey nhắc lại một ví dụ lịch sử đáng suy ngẫm. Tháng 9/2007, Fed cũng quyết định cắt giảm lãi suất với mục tiêu hỗ trợ thị trường nhà ở đang suy yếu. Song thay vì khơi thông sản xuất, động thái này lại góp phần thúc đẩy lạm phát – yếu tố vốn đã là nỗi lo thường trực.
Biểu đồ ông Ramsey công bố cho thấy, sau lần giảm lãi suất đầu tiên năm 2007, giá cả hàng hóa leo thang nhưng chỉ số đơn hàng mới (đo bằng PMI sản xuất và dịch vụ) không hề cải thiện. Hệ quả là thị trường chứng khoán ban đầu phấn khích, sau đó nhanh chóng suy yếu, mở màn cho chu kỳ khủng hoảng 2008.
“Ý tưởng cắt giảm lãi suất khi đó là kích thích phần yếu của nền kinh tế, nhưng cuối cùng chỉ kích thích thêm phần đã quá nóng – lạm phát,” Ramsey nhận xét. Dù ông không dự đoán một cuộc khủng hoảng quy mô như năm 2008, nhưng khẳng định nguy cơ tăng tốc lạm phát vẫn là mối đe dọa hiện hữu.
Thị trường hiện tại: Định giá quá cao, lạm phát chưa hạ nhiệt
Một điểm đáng lo ngại khác là mức định giá cổ phiếu đang ở ngưỡng cao kỷ lục. Chỉ số S&P 500 hiện được giao dịch ở tỷ lệ P/E kỳ vọng thuộc hàng cao nhất lịch sử, trong khi Fed chuẩn bị hạ lãi suất. Điều này khiến nhiều chuyên gia đặt câu hỏi: liệu mức tăng hiện tại có thực sự bền vững hay chỉ là bong bóng được thổi phồng bởi kỳ vọng?
Theo dự báo của Leuthold Group, lạm phát tiêu dùng (CPI) có thể tăng trở lại mức 3,5% vào cuối năm 2025 – cao hơn đáng kể so với mục tiêu 2% của Fed. Ramsey cho rằng nếu Fed “chấp nhận” để lạm phát ở mức 3,3-3,4%, thị trường chứng khoán có thể chịu tác động tiêu cực, bởi lãi suất thấp trong khi lạm phát cao sẽ làm xói mòn lợi nhuận thực của doanh nghiệp.
Nguy cơ “tin ra là bán”
Bên cạnh lo ngại về lạm phát, Jonathan Krinsky, chuyên gia phân tích kỹ thuật tại BTIG, cảnh báo về hiện tượng “tin ra là bán” (buy the rumor, sell the news). Đây là hiện tượng khi nhà đầu tư đẩy giá cổ phiếu lên trước một sự kiện được kỳ vọng, chỉ để bán tháo sau khi sự kiện thực sự xảy ra.
Theo Krinsky, thị trường có thể chứng kiến một đợt điều chỉnh mạnh nhất kể từ tháng 4 nếu Fed thực sự hạ lãi suất như dự kiến. Khi kỳ vọng đã được phản ánh hết vào giá cổ phiếu, hành động chốt lời của nhà đầu tư có thể tạo ra đợt giảm sâu ngắn hạn.
Giữa hân hoan và nỗi lo: Nhà đầu tư nên nhìn vào đâu?
Thị trường Mỹ hiện tại vẫn đang thăng hoa. Trong phiên giao dịch ngày 15/09, S&P 500 và Nasdaq Composite cùng lập đỉnh lịch sử, trong khi Dow Jones cũng giữ được sắc xanh. Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư vào chính sách tiền tệ nới lỏng vẫn còn rất mạnh.
Tuy nhiên, lịch sử cho thấy sự lạc quan thái quá thường mang đến những cú sốc không ngờ tới. Kịch bản 2007 vẫn còn đó như một lời nhắc nhở. Thị trường nhà ở chưa hồi phục, sản xuất còn chậm chạp, định giá cổ phiếu cao bất thường, trong khi lạm phát có nguy cơ quay đầu – tất cả đang đặt Fed trước một bài toán khó.
Trong dài hạn, quyết định cắt giảm lãi suất có thể là cần thiết để duy trì động lực tăng trưởng. Nhưng trong ngắn hạn, chính sách này có thể gây ra những biến động lớn trên thị trường tài chính, nhất là khi kỳ vọng của nhà đầu tư đã vượt xa thực tế.
Lạc quan có điều kiện
Quyết định cắt giảm lãi suất của Fed chắc chắn sẽ là tâm điểm toàn cầu trong tuần này. Với giới đầu tư, đây vừa là cơ hội vừa là thách thức. Sự lạc quan quá mức có thể khiến thị trường dễ tổn thương trước những bất ngờ bất lợi, đặc biệt là khi lạm phát chưa hạ nhiệt và định giá cổ phiếu đã ở mức cao kỷ lục.
Như lời cảnh báo của Ramsey: “Cắt giảm lãi suất không phải liều thuốc thần kỳ. Nó có thể làm dịu đi cơn đau ngắn hạn, nhưng cũng có thể gieo mầm cho những bất ổn dài hạn.”
Điều quan trọng với nhà đầu tư lúc này không phải là “mừng rỡ vì lãi suất hạ”, mà là chuẩn bị tâm thế cho những kịch bản bất ngờ – điều mà lịch sử tài chính Mỹ chưa bao giờ thiếu