Tin mới nhấtNgày 16/9/2025, Liên minh Châu Âu (EU) bất ngờ tuyên bố sẽ trì hoãn việc trình gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump gây sức ép mạnh mẽ, yêu cầu châu Âu thực hiện những biện pháp cứng rắn hơn nhằm siết chặt hoạt động thương mại dầu mỏ của Nga.
Sự kiện này không chỉ phản ánh mâu thuẫn giữa mục tiêu địa chính trị và lợi ích kinh tế của EU, mà còn cho thấy vai trò ngày càng phức tạp của Mỹ trong việc điều hướng chính sách đối ngoại và thương mại của các đồng minh.
Áp lực từ Washington và cuộc mặc cả năng lượng toàn cầu
Trong nhiều tháng qua, chính quyền Trump liên tục hối thúc G-7 và EU gia tăng sức ép lên Nga, với mục tiêu buộc Tổng thống Vladimir Putin tham gia đàm phán chấm dứt chiến sự tại Ukraine. Một trong những công cụ được Washington ưu tiên là tăng thuế quan đối với các quốc gia tiếp tục nhập khẩu dầu Nga, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc – hai thị trường quan trọng giúp Moscow duy trì nguồn thu ngoại tệ.
Theo các nguồn tin, Mỹ đang thúc đẩy một gói biện pháp có thể bao gồm thuế nhập khẩu 100% đối với dầu Nga do Ấn Độ và Trung Quốc mua, đồng thời nhắm vào các công ty trung gian, hệ thống vận chuyển và mạng lưới tài chính liên quan. Mặc dù Trump đã nâng thuế nhập khẩu dầu của Ấn Độ lên 50% như một động thái cảnh báo, Washington vẫn phải duy trì đàm phán thương mại với cả New Delhi và Bắc Kinh, khiến tình thế trở nên nhạy cảm và khó cân bằng.
Thế khó của EU: Địa chính trị vs. lợi ích kinh tế
Việc EU hoãn gói trừng phạt mới cho thấy sự giằng co giữa hai mục tiêu:
-
Đồng thuận địa chính trị với Mỹ trong việc gia tăng áp lực lên Nga.
-
Bảo vệ lợi ích kinh tế và tránh tổn hại tới các mối quan hệ thương mại quan trọng với Trung Quốc và Ấn Độ.
Các quốc gia thành viên EU như Đức, Pháp hay Ý đều có mức độ phụ thuộc khác nhau vào thương mại với châu Á. Do đó, việc trừng phạt trực tiếp các công ty Ấn Độ hoặc Trung Quốc – như đề xuất từ Mỹ – có thể gây ra hệ quả lan tỏa bất lợi cho tăng trưởng và xuất khẩu của EU.
Trong khi đó, một số thành viên EU lại duy trì quan điểm thận trọng với chính sách năng lượng. Hungary và Slovakia vẫn được hưởng miễn trừ nhập khẩu dầu mỏ từ Nga để bảo đảm an ninh năng lượng nội khối. Tuy nhiên, nhìn chung, sự phụ thuộc của EU vào dầu Nga đã giảm mạnh: từ mức 27% trước chiến tranh xuống chỉ còn khoảng 3% vào năm 2024.
Nội dung gói trừng phạt bị trì hoãn
Theo thông tin rò rỉ, gói trừng phạt thứ 19 của EU dự kiến tập trung vào:
-
Siết chặt tài chính Nga: hạn chế thêm hoạt động của các ngân hàng và hệ thống thanh toán.
-
Đánh vào lĩnh vực năng lượng: mở rộng danh sách các công ty và tàu vận tải dầu Nga bị cấm tham gia giao dịch.
-
Kiểm soát mạng lưới buôn bán dầu: nhắm mục tiêu vào các công ty trung gian thuộc Ấn Độ và Trung Quốc tham gia vận chuyển hoặc tài trợ dầu mỏ Nga.
Dù nhiều biện pháp phù hợp với kế hoạch hiện tại của EU, nhưng việc trực tiếp đụng chạm đến lợi ích của Trung Quốc và Ấn Độ khiến Brussels phải cân nhắc kỹ lưỡng.
Tác động đối với thị trường năng lượng toàn cầu
Sự trì hoãn của EU làm gia tăng tính bất định trên thị trường năng lượng. Giá dầu thô đã phản ứng thận trọng, khi các nhà đầu tư theo dõi khả năng G-7 và EU đưa ra các biện pháp mạnh tay hơn trong hai tuần tới.
Nếu gói trừng phạt mới thực sự được thông qua theo hướng Mỹ mong muốn, thị trường dầu mỏ có thể chứng kiến sự gián đoạn chuỗi cung ứng lớn hơn, đặc biệt khi Ấn Độ và Trung Quốc vẫn là hai khách hàng chủ chốt của Nga. Ngược lại, nếu EU tiếp tục chần chừ, nỗ lực của Washington trong việc gia tăng áp lực lên Moscow có nguy cơ bị suy yếu.
Cân bằng mong manh trong chính sách đối ngoại EU
Quyết định hoãn gói trừng phạt mới của EU một lần nữa nhấn mạnh thế khó của khối này: vừa phải duy trì đoàn kết với Mỹ trong chính sách đối với Nga, vừa phải cân nhắc lợi ích kinh tế và an ninh năng lượng nội bộ.
Trong khi Washington ưu tiên chiến lược “gây sức ép tối đa” để nhanh chóng đưa Moscow vào bàn đàm phán, Brussels lại hướng tới cách tiếp cận thực dụng và thận trọng hơn.
Kết quả của cuộc mặc cả xuyên Đại Tây Dương này sẽ không chỉ định hình tương lai quan hệ EU-Nga, mà còn có thể định hình lại cấu trúc thị trường năng lượng toàn cầu trong những năm tới.