Chính Phủ Mỹ Đóng Cửa: Hàng Tỷ USD Thiệt Hại Và Nguy Cơ Suy Yếu Kinh Tế

Trong bối cảnh chính phủ liên bang Hoa Kỳ tiếp tục rơi vào tình trạng đóng cửa do bế tắc ngân sách, các nhà phân tích cảnh báo nền kinh tế nước này đang phải đối mặt với những tác động tiêu cực sâu rộng. Không chỉ làm chậm tăng trưởng GDP, suy giảm chi tiêu của người tiêu dùng và tăng nguy cơ thất nghiệp, tình trạng đóng cửa còn có thể làm gián đoạn dòng chảy dữ liệu kinh tế quan trọng vốn là nền tảng cho hoạch định chính sách tài chính và tiền tệ.

Thiệt hại trực tiếp: Từ GDP đến thu nhập lao động

Các quan chức cấp cao trong chính quyền Trump đã thừa nhận rủi ro này. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nhấn mạnh rằng việc đóng cửa hiện tại sẽ tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng kinh tế và thu nhập của người lao động. Những con số ước tính cho thấy bức tranh khá ảm đạm:

• Thiệt hại 7 – 15 tỷ USD mỗi tuần: Các nhà phân tích cho rằng mức độ thiệt hại phụ thuộc vào việc chậm trả lương cho nhân viên liên bang, gián đoạn các hợp đồng mua sắm và sự suy yếu trong nhu cầu tiêu dùng.

• Suy giảm GDP 0,1 điểm phần trăm mỗi tuần: Báo cáo của EY Parthenon tính toán rằng, cứ mỗi tuần chính phủ đóng cửa, GDP Mỹ trong quý IV có thể giảm 0,1 điểm phần trăm, tương đương khoảng 7 tỷ USD sản lượng kinh tế bị mất.

• Nguy cơ thất nghiệp lan rộng: Theo một bản ghi nhớ từ Hội đồng Cố vấn Kinh tế của Nhà Trắng, việc đóng cửa một tháng có thể khiến 43.000 người lao động mất việc, cùng với mức giảm 30 tỷ USD trong chi tiêu tiêu dùng.

Những số liệu này không chỉ phản ánh thiệt hại ngắn hạn mà còn đặt ra nguy cơ suy giảm động lực phục hồi của nền kinh tế Mỹ trong dài hạn.

Hậu quả rộng hơn: Niềm tin, tài chính và xã hội

Ngoài những tổn thất trực tiếp, việc đóng cửa chính phủ còn để lại những hệ lụy lan tỏa:

1. Niềm tin của khu vực tư nhân: Bất ổn chính trị và thiếu minh bạch về triển vọng kinh tế khiến doanh nghiệp và nhà đầu tư dè dặt hơn trong các quyết định mở rộng sản xuất, tuyển dụng hay đầu tư vốn.

2. Thị trường tài chính: Việc trì hoãn công bố dữ liệu kinh tế quan trọng, chẳng hạn như báo cáo việc làm hàng tháng (Nonfarm Payrolls), tỷ lệ thất nghiệp hay chỉ số giá tiêu dùng (CPI), khiến các nhà đầu tư và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) gặp khó khăn trong việc dự đoán xu hướng. Điều này có thể làm gia tăng biến động trên thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ.

3. Dịch vụ xã hội: Nhiều chương trình như trợ cấp An sinh Xã hội, hỗ trợ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai hay giám sát an ninh hàng không có thể bị gián đoạn. Đây là những dịch vụ thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống hàng triệu người dân.

Một ví dụ điển hình trong lịch sử gần đây là lần chính phủ Mỹ đóng cửa 35 ngày (2018 – 2019), sự kiện dài nhất trong lịch sử, đã gây thiệt hại ít nhất 11 tỷ USD, trong đó có 3 tỷ USD tổn thất vĩnh viễn. Các hệ quả này không chỉ dừng lại ở sụt giảm GDP mà còn thể hiện ở việc ngừng cấp phép liên bang, trì hoãn các khoản vay và mất niềm tin của doanh nghiệp vào sự ổn định chính sách.

Tác động đến báo cáo tài chính hàng tháng và dữ liệu việc làm

Một trong những hệ quả nghiêm trọng nhất của việc đóng cửa chính phủ là gián đoạn công bố dữ liệu kinh tế. Cụ thể:

• Báo cáo việc làm (Employment Situation Report): Đây là dữ liệu kinh tế quan trọng nhất hàng tháng do Cục Thống kê Lao động (BLS) công bố, bao gồm Nonfarm Payrolls, tỷ lệ thất nghiệp và mức tăng trưởng lương. Trong thời gian đóng cửa, báo cáo này có thể bị hoãn hoặc thiếu tính chính xác, khiến Fed gặp khó khăn trong việc đánh giá sức khỏe thị trường lao động.

• Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE): Đây là thước đo lạm phát then chốt để Fed điều chỉnh lãi suất. Việc gián đoạn công bố khiến các quyết định chính sách tiền tệ rơi vào tình trạng “mù mờ dữ liệu” (data fog).

• Báo cáo GDP: Văn phòng Phân tích Kinh tế (BEA) phụ trách công bố dữ liệu GDP cũng sẽ bị ảnh hưởng, khiến các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư không có cơ sở rõ ràng để dự đoán triển vọng.

• Niềm tin thị trường: Thông tin bị chậm trễ hoặc thiếu minh bạch có thể dẫn đến phản ứng thái quá của thị trường tài chính, làm tăng biến động giá vàng, USD và chứng khoán.

Chẳng hạn, nếu báo cáo việc làm tháng 10 không được công bố đúng hạn, Fed sẽ gặp khó khăn trong việc đánh giá liệu thị trường lao động có thực sự “hạ nhiệt” để làm cơ sở cho việc cắt giảm hoặc duy trì lãi suất. Điều này có thể tạo ra sự thiếu đồng nhất trong kỳ vọng của giới đầu tư, kéo theo biến động mạnh của lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ.

Ước tính dữ liệu việc làm nếu không bị trì hoãn

Dù các báo cáo chính thức bị đình trệ do đóng cửa chính phủ, nhiều chuyên gia kinh tế đã sử dụng dữ liệu thay thế để đưa ra dự báo. Báo cáo việc làm tư nhân (ADP) cho thấy trong tháng 9 số việc làm giảm khoảng 32.000, phản ánh sự chững lại trong tuyển dụng khu vực tư nhân. Một số tổ chức khác, như Chicago Fed, ước tính tỷ lệ thất nghiệp vẫn duy trì quanh 4,3%, tức là chưa có sự gia tăng đột biến.

Nếu dữ liệu việc làm được công bố đúng hạn, nhiều nhà phân tích cho rằng bức tranh có thể xoay quanh ba kịch bản:

• Kịch bản nhẹ suy yếu: Thêm 10.000 – 30.000 việc làm mới, tỷ lệ thất nghiệp vẫn khoảng 4,3%.

• Kịch bản trì trệ: Việc làm gần như không tăng, thậm chí giảm 0 – 10.000, tỷ lệ thất nghiệp nhích lên 4,4%.

• Kịch bản tiêu cực: Giảm mạnh 20.000 – 40.000 việc làm, thất nghiệp tăng lên 4,5% hoặc cao hơn.

Trong bối cảnh doanh nghiệp thận trọng và chi tiêu tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi việc chậm lương liên bang, kịch bản trung bình nhiều khả năng là việc làm giảm nhẹ hoặc tăng rất thấp, còn tỷ lệ thất nghiệp giữ trong khoảng 4,3 – 4,4%. Điều này đồng nghĩa với việc thị trường lao động Mỹ đang dần mất động lực, và sự trì hoãn dữ liệu càng làm Fed khó nắm bắt chính xác tình hình để ra quyết định chính sách.

Kịch bản dài hạn: Nguy cơ mất niềm tin vào chính phủ

Mặc dù một số thiệt hại kinh tế có thể được phục hồi khi chính phủ hoạt động trở lại (ví dụ: trả lương chậm cho nhân viên liên bang), nhưng nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, những tác động gián tiếp sẽ khó khắc phục. Việc trì hoãn đầu tư, suy giảm niềm tin tiêu dùng và ảnh hưởng đến dữ liệu kinh tế có thể tạo ra “tổn thất vô hình” trong lòng nền kinh tế.

Đặc biệt, sự gián đoạn dữ liệu có thể khiến Fed và thị trường quốc tế giảm niềm tin vào khả năng điều hành của Mỹ, làm suy yếu vị thế đồng USD. Đây là yếu tố rủi ro dài hạn, vượt xa con số thiệt hại hàng chục tỷ USD được thống kê trong ngắn hạn.

Kết luận

Việc chính phủ liên bang Hoa Kỳ đóng cửa không chỉ là một sự kiện chính trị mà còn là rủi ro kinh tế lớn. Với thiệt hại ước tính từ 7 – 15 tỷ USD mỗi tuần, tăng trưởng GDP và việc làm bị đe dọa nghiêm trọng. Quan trọng hơn, sự gián đoạn trong công bố các báo cáo tài chính hàng tháng – đặc biệt là dữ liệu việc làm – khiến Fed, doanh nghiệp và nhà đầu tư toàn cầu rơi vào tình trạng “thiếu bản đồ”, khó đưa ra quyết định chính xác.

Nếu bế tắc ngân sách tiếp tục kéo dài, Mỹ có thể đối mặt với không chỉ thiệt hại ngắn hạn về tiền tệ, mà còn cả một sự khủng hoảng niềm tin lâu dài đối với nền kinh tế và hệ thống quản trị.