Trump Đe Dọa Sa Thải Hàng Loạt Khi Mỹ Bên Bờ Đóng Cửa Chính Phủ

Washington, D.C. – Nước Mỹ đang đứng trước bờ vực một cuộc khủng hoảng chính trị - tài chính mới khi hạn chót cấp vốn cho chính phủ liên bang chỉ còn tính bằng giờ. Bế tắc giữa hai đảng lớn tại Quốc hội khiến nguy cơ đóng cửa chính phủ (government shutdown) lần đầu tiên sau gần bảy năm trở thành hiện thực. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Donald Trump làm dấy lên làn sóng tranh cãi khi tuyên bố sẵn sàng sa thải hàng loạt công chức liên bang thay vì chỉ cho họ nghỉ phép tạm thời như những lần trước.

Nguy cơ 750.000 nhân viên bị ảnh hưởng

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), nếu chính phủ thực sự đóng cửa, có tới 750.000 nhân viên liên bang có thể bị tạm thời cho nghỉ việc không lương. Đây vốn đã là con số khổng lồ, và phát biểu của Trump càng gây hoang mang khi ông nhấn mạnh khả năng “sa thải vĩnh viễn” một phần lực lượng lao động công quyền.

Trump phát biểu: “Chúng ta có thể làm được rất nhiều, và điều đó chỉ có thể thực hiện được nhờ Đảng Dân chủ.” Lời lẽ này được nhiều nhà quan sát coi là vừa đe dọa, vừa nhằm tạo áp lực chính trị.

Trong lịch sử, chính phủ Mỹ từng nhiều lần đóng cửa, điển hình là giai đoạn 2018–2019 kéo dài hơn 5 tuần dưới nhiệm kỳ đầu của Trump. Tuy nhiên, việc gắn kịch bản này với sa thải vĩnh viễn lại là điểm mới, phản ánh cách tiếp cận cứng rắn của ông trước thềm cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2026.

Đấu đá chính trị căng thẳng

Căn nguyên của bế tắc hiện nay nằm ở tranh chấp ngân sách.

• Đảng Dân chủ muốn gắn gia hạn chi tiêu với việc mở rộng trợ cấp chăm sóc sức khỏe và đảo ngược cắt giảm ngân sách Medicaid trong luật thuế thời Trump.

• Đảng Cộng hòa lại kiên quyết đòi một dự luật “sạch”, tức chỉ cấp ngân sách ngắn hạn đến 21/11 mà không kèm theo bất kỳ điều khoản chính sách gây tranh cãi nào.

Thượng nghị sĩ Chuck Schumer, lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện, cáo buộc Trump và đảng Cộng hòa muốn “bắt nạt” để thông qua một dự luật mang tính đảng phái. Ông nhấn mạnh: “Họ sẽ không thành công. Đây là lý do tại sao chúng ta đang tiến tới một cuộc đóng cửa chính phủ.”

Ngược lại, phía Cộng hòa không ngần ngại gọi tình huống hiện tại là “Schumer shutdown” – một chiến lược ngôn từ nhằm đẩy trách nhiệm về phía đối thủ.

Tác động đến nền kinh tế và thị trường tài chính

Mối lo ngại chính phủ đóng cửa đã ngay lập tức khiến thị trường chứng khoán Mỹ biến động. Các nhà đầu tư lo sợ việc công bố dữ liệu kinh tế quan trọng – bao gồm báo cáo việc làm và lạm phát – sẽ bị trì hoãn. Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định về lãi suất sắp tới của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Không chỉ thị trường tài chính, dịch vụ công cộng như cấp hộ chiếu, an ninh sân bay hay hỗ trợ nông nghiệp cũng sẽ bị đình trệ. Đối với hàng trăm nghìn công chức, kịch bản này đồng nghĩa không có lương trong nhiều tuần, tạo sức ép lớn đến đời sống gia đình.

Giới phân tích cho rằng, nếu Trump thực sự đẩy mạnh “lá bài sa thải hàng loạt”, niềm tin của người dân đối với chính phủ liên bang sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, đồng thời gia tăng rủi ro bất ổn xã hội.

Chiến lược chính trị hay rủi ro thực sự?

Nhiều nhà quan sát cho rằng, động thái của Trump có thể là chiến thuật chính trị nhằm củng cố hình ảnh “lãnh đạo cứng rắn” trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ. Bằng cách đổ lỗi cho đảng Dân chủ và dọa sa thải nhân viên chính phủ, ông vừa gây sức ép trong đàm phán, vừa gửi thông điệp đến cử tri bảo thủ về sự quyết đoán của mình.

Tuy nhiên, chiến lược này cũng mang tính rủi ro cao. Các cuộc thăm dò trước đây từng cho thấy, trong các lần chính phủ đóng cửa, cử tri thường đổ lỗi cho Tổng thống và đảng cầm quyền nhiều hơn phe đối lập. Vì vậy, nếu tình trạng kéo dài, chính Trump và Cộng hòa có thể mất điểm chính trị thay vì giành lợi thế.

Các “đường thoát hiểm” vẫn còn

Dù bế tắc gay gắt, một số kịch bản thỏa hiệp vẫn được đặt lên bàn:

• Gia hạn tín dụng thuế chăm sóc sức khỏe nhưng giảm dần trong các năm tiếp theo.

• Thỏa thuận chi tiêu ngắn hạn để giữ chính phủ hoạt động, đồng thời tiếp tục đàm phán về các điều khoản gây tranh cãi.

Một số nghị sĩ như Lindsey Graham tỏ ra lạc quan rằng, dù có thể xảy ra đóng cửa, nó sẽ chỉ kéo dài ngắn hạn trước khi hai đảng tìm được điểm chung.

Hệ lụy lâu dài

Nếu chính phủ thực sự đóng cửa và Trump kiên quyết giữ lập trường, nước Mỹ có thể phải đối mặt với:

1. Suy giảm lòng tin vào chính phủ liên bang, đặc biệt là trong mắt người lao động công.

2. Thiệt hại kinh tế hàng tỷ USD do ngưng trệ dịch vụ công và chậm trễ dữ liệu kinh tế.

3. Gia tăng phân cực chính trị khi cả hai đảng tiếp tục đổ lỗi cho nhau thay vì tìm tiếng nói chung.

4. Rủi ro xã hội khi hàng trăm nghìn gia đình công chức mất thu nhập trong thời gian dài.

Đặc biệt, nếu Trump thật sự biến lời đe dọa sa thải thành hiện thực, đây sẽ là bước ngoặt chưa từng có trong lịch sử nước Mỹ hiện đại.

Kết luận

Cuộc khủng hoảng ngân sách lần này không chỉ là tranh chấp chính trị thường niên mà còn phản ánh sự chia rẽ ngày càng sâu sắc trong nội bộ Hoa Kỳ. Quyết định và lời nói của Trump đã biến nó thành một phép thử lớn cho cả hệ thống.

Liệu chính phủ Mỹ có một lần nữa tránh được kịch bản đóng cửa nhờ một thỏa thuận vào phút chót, hay sẽ bước vào chu kỳ bất ổn mới với những hệ quả chính trị – kinh tế khó lường? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào khả năng nhượng bộ của cả hai đảng, nhưng chắc chắn, cái giá phải trả lần này sẽ cao hơn nhiều so với những lần trước.