Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất định, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang đứng trước một quyết định quan trọng về chính sách tiền tệ. Trong khi thị trường gần như chắc chắn rằng Fed sẽ giảm lãi suất ở mức 25 điểm cơ bản trong cuộc họp tới, một số chuyên gia lại cho rằng khả năng có một động thái mạnh tay hơn là hoàn toàn có thể xảy ra. Rick Rieder, Giám đốc đầu tư toàn cầu mảng thu nhập cố định của BlackRock, là một trong số đó.
Tín hiệu từ lạm phát: Áp lực không quá lớn
Theo Rieder, những con số lạm phát công bố gần đây dù có cao hơn kỳ vọng, nhưng chưa đủ để thay đổi hướng đi của Fed. Lạm phát lõi tháng 8 tăng 0,35% so với tháng trước và 3,11% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi lạm phát toàn phần tăng 0,38% theo tháng và 2,92% theo năm. Đáng chú ý, mức tăng này chủ yếu đến từ thực phẩm và năng lượng – những yếu tố có tính chu kỳ và dễ biến động.
Điều đó có nghĩa, áp lực lạm phát chưa thực sự lan tỏa rộng ra toàn nền kinh tế. Bên cạnh đó, tác động từ thuế quan, theo Rieder, chỉ mang tính tạm thời và sẽ dần hạ nhiệt khi thị trường điều chỉnh. Fed vì thế có “không gian chính sách” để hành động quyết liệt hơn, nếu họ muốn gửi đi một tín hiệu mạnh mẽ rằng chu kỳ thắt chặt đã kết thúc.
Kỷ nguyên năng suất: Mô hình kinh tế mới của Mỹ
Một điểm nhấn quan trọng trong nhận định của Rieder là sự chuyển mình của nền kinh tế Mỹ sang một “kỷ nguyên năng suất mới”. Trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa và công nghệ đang thay đổi căn bản cách doanh nghiệp vận hành. Theo ông, đây không chỉ là xu hướng công nghệ mà còn là yếu tố có tác động trực tiếp tới chính sách tiền tệ.
AI và tự động hóa cho phép các công ty gia tăng sản lượng, nâng cao hiệu quả, nhưng lại không cần phải mở rộng lực lượng lao động quá nhiều. Điều này vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa tạo áp lực giảm lạm phát vì chi phí sản xuất được tối ưu.
Rieder nhấn mạnh: “Năng suất đang thay đổi cách tính toán truyền thống giữa tăng trưởng và việc làm. Chúng ta đang bước vào một giai đoạn mà mối quan hệ này không còn tuyến tính như trước.”
Điều đó cũng đồng nghĩa với việc Fed sẽ phải xem xét lại những mô hình kinh tế vĩ mô vốn dựa nhiều vào dữ liệu lao động. Sự ổn định của thị trường việc làm không còn phản ánh đầy đủ sức khỏe của nền kinh tế trong bối cảnh năng suất được thúc đẩy bởi công nghệ.
Thị trường lao động: Chững lại nhưng chưa lao dốc
Bức tranh lao động Mỹ hiện nay không cho thấy dấu hiệu khủng hoảng, nhưng có nhiều chỉ số cảnh báo sự chững lại. Dù chưa xuất hiện làn sóng sa thải quy mô lớn, các doanh nghiệp bắt đầu thận trọng hơn trong việc tuyển dụng. Số lượng việc làm mới tạo ra hàng tháng đang giảm tốc, và dữ liệu có thể được điều chỉnh theo hướng kém tích cực trong các báo cáo tới.
Điều này tạo ra áp lực buộc Fed phải cân nhắc “nới lỏng” nhanh hơn để hỗ trợ thị trường việc làm, tránh kịch bản suy giảm quá sâu khi tăng trưởng kinh tế vẫn duy trì ổn định.
Dự báo từ thị trường: FedWatch nghiêng về giảm 25 điểm
Theo công cụ CME FedWatch, hiện có tới 96,4% xác suất Fed sẽ cắt giảm lãi suất 25 điểm cơ bản trong cuộc họp sắp tới. Chỉ 3,6% dự báo về khả năng cắt giảm 50 điểm cơ bản. Rõ ràng, phần đông giới đầu tư vẫn tin rằng Fed sẽ hành động thận trọng.
Tuy nhiên, lịch sử cho thấy Fed đôi khi hành động bất ngờ để đi trước đường cong kỳ vọng. Nếu Fed nhận thấy việc giảm mạnh hơn là cần thiết để ổn định thị trường lao động trong khi vẫn kiểm soát được lạm phát, một cú cắt giảm 50 điểm cơ bản hoàn toàn có thể xảy ra.
Chiến lược dài hạn: Linh hoạt và hướng tới việc làm
Rieder nhấn mạnh rằng trong vài năm tới, Fed sẽ tập trung nhiều hơn vào mục tiêu “tối đa hóa việc làm”, thay vì chỉ chăm chăm vào kiểm soát lạm phát. Với năng suất được thúc đẩy bởi công nghệ, Mỹ có cơ hội duy trì tăng trưởng mà không cần mức lãi suất quá cao.
Điều này đồng nghĩa với việc chính sách tiền tệ sẽ trở nên linh hoạt hơn: sẵn sàng nới lỏng để bảo vệ thị trường lao động, nhưng cũng đủ cẩn trọng để tránh tạo bong bóng tài sản. Đây có thể là “cách tiếp cận cân bằng mới” trong kỷ nguyên mà mô hình tăng trưởng truyền thống không còn đúng tuyệt đối.
Fed trước ngã rẽ chính sách
Cuộc họp tới của Fed sẽ là phép thử quan trọng cho cách ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới nhìn nhận sự thay đổi của nền kinh tế Mỹ. Một quyết định giảm 25 điểm cơ bản sẽ phù hợp với kịch bản thị trường chờ đợi. Nhưng một cú cắt giảm 50 điểm cơ bản, nếu xảy ra, sẽ gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng Fed đã sẵn sàng bước vào một chu kỳ chính sách mới – nơi tăng trưởng, việc làm và năng suất là ba trụ cột chính.
Dù Fed chọn hướng đi nào, thông điệp rõ ràng là: nền kinh tế Mỹ đang đứng trước một bước ngoặt, và vai trò của năng suất cùng công nghệ sẽ ngày càng quan trọng trong việc định hình cả tăng trưởng lẫn chính sách tiền tệ trong những năm tới.